អ្នកឃ្លាំមើល​ថា ចិន​លែង​ខ្វល់​ផ្ដល់​ជំនួយ​និង​កម្ចី​ដល់​កម្ពុជា ព្រោះ​រដ្ឋាភិបាល​ភ្នំពេញ​ស្ទើរ​អស់​តម្លៃ​ផ្ដល់​ប្រយោជន៍​ឱ្យ​ចិន

ដោយ ខាន់ លក្ខិណា
2024.12.15
អ្នកឃ្លាំមើល​ថា ចិន​លែង​ខ្វល់​ផ្ដល់​ជំនួយ​និង​កម្ចី​ដល់​កម្ពុជា ព្រោះ​រដ្ឋាភិបាល​ភ្នំពេញ​ស្ទើរ​អស់​តម្លៃ​ផ្ដល់​ប្រយោជន៍​ឱ្យ​ចិន គណៈប្រតិភូកម្ពុជាដឹកនាំដោយប្រធានព្រឺទ្ធសភា លោក ហ៊ុន សែន (ឆ្វេង) ជួបប្រធានាធិបតីចិន លោក ស៊ី ជីនពីង (Xi Jinping) នៅប្រទេស​ចិន កាលពីថ្ងៃទី៣ ខែ​ធ្នូ ឆ្នាំ​២០២៤។
រូប៖ ហ្វេសប៊ុកលោក ហ៊ុន សែន

អ្នកឃ្លាំមើល​លើកឡើង​ថា រដ្ឋាភិបាល​ភ្នំពេញ ស្ទើរ​តែ​លែង​មាន​តម្លៃ​សម្រាប់ ចិន ដែល​ជា​មូលហេតុ​ធ្វើ​ឱ្យ​រដ្ឋាភិបាល​ចិន មិន​សូវ​យកចិត្តទុកដាក់​ផ្ដល់​ជំនួយ និង​កម្ចី​ដូច​មុន​ទៀត។ មន្ត្រី​ជាន់ខ្ពស់​គណបក្ស​កាន់​អំណាច​អះអាង​ថា ចិន​មិន​ចោល មេ​ដឹកនាំ​កម្ពុជា​ទេ។

អ្នកឃ្លាំមើល​អះអាង​ថា រដ្ឋាភិបាល​ត្រកូល​ហ៊ុន ស្ថិត​ក្នុង​ស្ថានភាព ដែល​មាន​​ប្រយោជន៍​តិច​តួច​សម្រាប់​ចិន ហើយ​នេះ គឺ​ជា​ហេតុផល​សំខាន់​មួយ ដែល​ចិន​រៀប​ដំណើរ​ដក​កម្ចី និង​ជំនួយ​ដល់​កម្ពុជា​មែន។ យ៉ាង​ណា ពួកគាត់​ថា សាច់​រឿង​ចាំ​បាច់​មួយ​ទៀត​នោះ គឺ​ចិន​កំពុង​សន្សំ​លុយ ត្រៀម​ទប់ទល់​នឹង​លទ្ធភាព​នៃ​សង្គ្រាម​ពាណិជ្ជកម្ម​ដ៏​ក្ដៅ​គគុក​ជាមួយ​សហរដ្ឋ​អាមេរិក ក្រោយ​ពេល​លោក ដូណាល់ ត្រាំ ឡើង​កាន់​តំណែង​សេតវិមាន​អាមេរិក​ជា​ថ្មី នៅ​ដើម​ឆ្នាំ២០២៥។

អ្នក​ជំនាញ​ច្បាប់ និង​អភិបាល​កិច្ច​បែប​ប្រជាធិបតេយ្យ​លោក វ៉ន ចាន់ឡូត ប្រាប់​វិទ្យុ​អាស៊ី​សេរី​នៅ​ថ្ងៃទី១៤ ខែ​ធ្នូ​ថា ប្រទេស​ចិន ដែល​ឈាន​មុខ​គាំទ្រ​ផ្នែក​ហិរញ្ញវត្ថុ​ដល់​កម្ពុជា​កន្លងមក តែង​តែ​ផ្សា​ភ្ជាប់​នឹង​ផល​ប្រយោជន៍​របស់​ចិន ទាំង​នយោបាយ និង​សេដ្ឋកិច្ច ទោះបីជា​ការ​ផ្ដល់​ជំនួយ ឬ​ការ​ផ្ដល់​កម្ចី ឬ​ក៏​គម្រោង​វិនិយោគ​ក៏​ដោយ។ ប៉ុន្តែ​លោក​ថា កម្ពុជា​ដែល​នៅ​ក្រោម​អំណាច​គ្រួសារ​ហ៊ុន​ពេល​នេះ ខ្សោះ​ទី​ផ្សារ​អនុគ្រោះ​ពាណិជ្ជកម្ម ដែល​ចិន​មិន​អាច​ទាញ​យក​ប្រយោជន៍​បាន​ច្រើន​នោះ​ទេ ហើយ​នេះ គឺ​ជា​មូលហេតុ​ដែល​ចិន​លែង​ខ្វល់ ក្នុង​ការ​ផ្ដល់​ជំនួយ​ហិរញ្ញវត្ថុ​ដល់​រដ្ឋាភិបាល​ភ្នំពេញ។

លោក វ៉ន ចាន់ឡូត ពន្យល់​ថា គម្រោង​ព្រលាន​យន្តហោះ​នៅ​ខេត្ត​សៀមរាប និង​ គម្រោង​ផ្លូវ​ល្បឿន​លឿន​ពី​ភ្នំពេញ​ទៅ​ខេត្ត​ព្រះសីហនុ ដែល​ចិន​បាន​ចំណាយ​ទុន​វិនិយោគ​រាប់​ពាន់​លាន​ដុល្លារ​នោះ គឺ​ជា​ឧទាហរណ៍​ដែល​ ចិន​មាន​មេរៀន​ទទួល​បាន​ផល​ប្រយោជន៍​តិច​តួច​បំផុត។ ដូច្នេះ លោក​ថា ភាគី​ចិន​ក៏​រុញរា​ក្នុង​ការ​ចំណាយ​លុយ​លើ​គម្រោង​ធំ​ៗ​ផ្សេង​ទៀត​ដែរ ដូចជា គម្រោង​ព្រែក​ជីក​ហ្វូណន​ជា​ដើម។

ម្យ៉ាងទៀត លោក​ថា រដ្ឋាភិបាល​ត្រកូល​ហ៊ុន ប្រើប្រាស់​លុយ​ជំនួយ និង​កម្ចី​នានា​ ដោយ​វិធី​ពុករលួយ​ជ្រុល​ហួស​ហេតុ​ពេក ដើម្បី​បម្រើ​តែ​ផល​ប្រយោជន៍​បក្ខពួក​ក្រុម​ គ្រួសារ​ហ៊ុន​ប៉ុណ្ណោះ ម្ល៉ោះ​ហើយ​លោក​ថា ចិន​គ្មាន​សង្ឃឹម លើ​រដ្ឋាភិបាល​ត្រកូល​ហ៊ុន ក្នុង​ការ​រក​លុយ​សង​ចិន​ទាន់​ពេល​ឡើយ ស្រប​ពេល​ដែល​ប្រទេស​ចិន​កំពុង​តែ​ប្រឈម​នឹង​បញ្ហា​សេដ្ឋកិច្ច និង​សង្គម ដែល​ត្រូវ​​ប្រើ​លុយ​យ៉ាង​ច្រើន​សន្ធិ​សន្ធាប់​ក្នុង​ការ​ទប់ទល់​ដែរ។

លោក វ៉ន ចាន់ឡូត៖ «អ្វី​ដែល​ចិន​ពិបាក​សម្រេច​ចិន ឱ្យ​កម្ចី​នៅ​ពេល​នេះ ជា​ពិសេស កម្ចី​ដើម្បី​ធ្វើ​ឱ្យ​ព្រែក​ជីក​ហ្វូណន​កើត​ឡើង​ ព្រោះ​ព្រែក​ជីក​ហ្វូណន​នេះ ចិន​មិន​អាច​ក្លាយ​ជា​ម្ចាស់​គ្រប់គ្រង​បាន​នោះ​ទេ។ ម្ល៉ោះ​ហើយ​នៅ​ពេល​ចិន​ផ្ដល់​កម្ចី​ឱ្យ មាន​ន័យ​ថា ចិន​មិន​ទទួល​បាន​សាច់ ចិន​គឺ​ទទួល​បាន​តែ​ឆ្អឹង ហើយ​ឆ្អឹង​គឺ​ចង់​សំដៅ​ចិន​ខ្លួន​ឯង ក៏​ត្រូវ​ប្រឈម​នឹង​ភាព​រកាំរកូស​ជា​មួយ​វៀតណាម​ផង​ដែរ»

ក្នុង​ដំណើរ​ទស្សនកិច្ច​ទៅ​កាន់​ប្រទេស​ចិន​ពី​ថ្ងៃទី២ ដល់​ថ្ងៃទី៤ ខែ​ធ្នូ ប្រធាន​ព្រឹទ្ធសភា និង​ជា​ប្រធាន​គណបក្ស​ប្រជាជន​កម្ពុជា​លោក ហ៊ុន សែន ស្នើ​សុំ​ឱ្យ​ចិន​បន្ត​ផ្ដល់​ជំនួយ​ឥត​សំណង​និង​កម្ចី​ឥណ​ទាន ដើម្បី​ជំរុញ​ការ​​វិនិយោគ ការ​អភិវឌ្ឍ សេដ្ឋកិច្ច​សង្គម ​និង​ជួយ​ពង្រឹង​នយោបាយ​​កម្ពុជា ប៉ុន្តែ​មិន​មាន​ការ​ផ្សព្វផ្សាយ​ព័ត៌មាន​ថា ភាគី​ចិន​នឹង​​ផ្ដល់​ជំនួយ និង​កម្ចី​ឱ្យ​កម្ពុជា​នោះ​ទេ ស្រប​ពេល​រដ្ឋាភិបាល​ លោក ហ៊ុន ម៉ាណែត កំពុង​ត្រដរ​ខ្យល់​ពី​ការ​រអិល​ធ្លាក់​ចូល​វិបត្តិ​សេដ្ឋកិច្ច។

យ៉ាងណា អ្នកនាំពាក្យ​គណបក្ស​ប្រជាជន​កម្ពុជា​លោក សុខ ឥសាន ប្រាប់​វិទ្យុ​អាស៊ីសេរី​នៅ​ថ្ងៃទី១៤ ខែ​ធ្នូ ថា ដំណើរ​ទស្សន​កិច្ច​លោក ហ៊ុន សែន ទៅ​កាន់​ប្រទេស​ចិន​ថ្មីៗនេះ មិនមែន​អត់​ប្រយោជន៍​នោះ​ទេ។ លោក​ថា ទំនាក់ទំនង​មិត្តភាព សាមគ្គីភាព និង​កិច្ច​សហប្រតិបត្តិការ​រវាង​កម្ពុជា និង​ចិន គឺ​ជា​យុទ្ធសាស្ត្រ​គ្រប់​ជ្រុង​ជ្រោយ​ជា​មិត្តភាព​ដែក​ថែប និង​មាន​ជោគ​វាសនា​តែ​មួយ ដូច្នេះ លោក​អះអាង​ថា ចិន​មិន​បោះបង់​ចោល​កម្ពុជា​នោះ​ទេ។

ទាក់ទង​នឹង​ការ​ជីក​ព្រែក​ហ្វូណន​តេជោ លោក សុខ ឥសាន លើក​ឡើង​ថា គម្រោង​នេះ ប្រើប្រាស់​ថវិកា​ចម្រុះ មាន​ទាំង​ការ​វិនិយោគ​របស់​ឯកជន ថវិកា​រដ្ឋ​ និង​ជំនួយ​បរទេស ទោះបី​ជា​លោក សុខ ឥសាន មិន​បាន​បញ្ជាក់​ច្បាស់ ថា​តើ​ជំនួយ​បរទេស​នោះ ពី​ភាគី​ចិន ឬ​ពី​ប្រទេស​ណា​ផ្សេង​ទៀត។

លោក សុខ ឥសាន៖ «អ៊ីចឹង​បើ​អត់​ជំនួយ​ពី​បរទេស​មួយ​ផ្នែក​ណា​នោះ ព្រែក​ជីក​នៅ​តែ​ដំណើរ​ការ​ទៅ​មុខ​ស្រប​តាម​ផែនការ ឥឡូវ​ដោយសារ​តែ​ដំណើរ​ការ​មិន​ទាន់​ចេញ​ពេញ​ទំហឹង​ដោយសារ​អី ដោយសារ​ថា គណៈកម្មការ​អន្តរ​ក្រសួង​កំពុង​វាយ​តម្លៃ ស្រង់​ស្ថិតិ​ឱ្យ​គ្រប់​ជ្រុង​ជ្រោយ ដើម្បី​ផ្ដល់​នូវ​ការ​សង​ជំងឺ​ចិត្ត ដល់​ប្រជាពលរដ្ឋ​ដែល​រង​ផល​ប៉ះពាល់។ ខ្លះ​ប៉ះពាល់​មួយ​ភាគរយ ខ្លះ​ប៉ះពាល់​ដី ខ្លះ​ប៉ះពាល់​ចម្ការ អា​ហ្នឹង​គេ​វា​តម្លៃ​ ដើម្បី​ដាក់​ទៅ​ឱ្យ​បង​ប្អូន​មាន​ការ​នឹង​ន​ក្នុង​ចិត្ត»

សារព័ត៌មាន​អន្តរជាតិ រ៉យទ័រ (Reuters)បាន​ចុះ​ផ្សាយ​អត្ថបទ​មួយ​កាល​ពី​ថ្ងៃទី១១ ខែ​ធ្នូ ថា ​រដ្ឋាភិបាល​ចិន​មិន​បាន​អនុម័ត​ប្រាក់​កម្ចី​ណា​មួយ​ដល់​កម្ពុជា​ក្នុង​ឆ្នាំ ២០២៤ ​ឡើយ ទោះបី​ជា​ចិន គឺ​ជា​ម្ចាស់​បំណុល ដែល​កម្ពុជា​ជំពាក់​​ប្រមាណ​ជិត ៥០% នៃ​បំណុល​សរុប និង​ក៏​ជា​មហា​អំណាច ដែល​ជា​បង្អែក​ជំនួយ​ហិរញ្ញវត្ថុ​ដល់​រដ្ឋាភិបាល​ភ្នំពេញ ក្នុង​រយៈពេល​ប៉ុន្មាន​ឆ្នាំ​ចុង​ក្រោយ​នេះ​ក៏​ដោយ។ សារព័ត៌មាន រ៉យទ័រ បាន​ចុះ​ផ្សាយ​ថា ​ប្រទេស​ចិន ត្រូវ​ប្រុង​ប្រយ័ត្ន​អំពី​ការ​ដួល​រលំ​នៃ​មូលនិធិ​ចំពោះ​ការ​វិនិយោគ​ក្នុង​ប្រទេស​កម្ពុជា បន្ទាប់​ពី​គម្រោង​ហេដ្ឋា​រចនាសម្ព័ន្ធ​របស់​ខ្លួន​ជួប​បរាជ័យ ជា​បន្ត​បន្ទាប់ នៅ​តាម​បណ្ដា​ប្រទេស​នានា​ក្នុង​តំបន់​អាស៊ី​អាគ្នេយ៍។

អ្នក​តាម​ដាន​ភូមិ​សាស្ត្រ​នយោបាយ​នៅ​តំបន់​អាស៊ី​អាគ្នេយ៍ និង​ជា​សហ​ស្ថាបនិក​អង្គការ​ប្រជាធិបតេយ្យ​ខ្មែរ (KDO) លោក សេង វណ្ណលី ប្រាប់​វិទ្យុ​អាស៊ីសេរី​នៅ​ថ្ងៃទី១៤ ខែ​ធ្នូ​ថា ការ​ចុះ​ផ្សាយ​របស់​សារព័ត៌មាន រ៉យទ័រ ពិត​ជា​មាន​ហេតុផល​ ដោយសារ​កម្ពុជា​លែង​ផ្ដល់​ផល​ប្រយោជន៍​ច្រើន​ដល់​ចិន​ហើយ។

លោក​លើក​ឡើង​ថា កម្ពុជា​ពុំ​មាន​ប្រព័ន្ធ​អនុគ្រោះ​ពន្ធ​ពាណិជ្ជកម្ម​ទូលំ​ទូលាយ និង​ក៏​កំពុង​ប្រឈម​នឹង​ការ​ដាក់​ទណ្ឌកម្ម​សេដ្ឋកិច្ច​បន្ថែម​ទៀត ពី​ប្រទេស​ទី​ផ្សារ​ទំនិញ​ពាណិជ្ជកម្ម​ធំៗ ដូចជា សហរដ្ឋ​អាមេរិក និង​សហភាព​អឺរ៉ុប ដូច្នេះ​លោក​ថា កម្ពុជា​ មិន​មែន​ជា​ច្រក​ដែល​ចិន​អាច​ប្រើ​ប្រាស់ ក្នុង​ការ​បញ្ចេញ​ទំនិញ​របស់​ចិន ដែល​កំពុង​កក​ស្ទះ​បាន​នោះ​ទេ។

លោក សេង វណ្ណលី ថា ប្រទេស​វៀតណាម​វិញ ​មាន​ស្ថិរភាព ទាំង​នយោបាយ​ និង​វិស័យ​សេដ្ឋកិច្ច​ពាណិជ្ជកម្ម ជា​ពិសេស ទទួល​បាន​កិច្ច​ព្រមព្រៀង​អនុគ្រោះ​ពន្ធ​ពាណិជ្ជកម្ម​ពី​អាមេរិក និង​សហភាព​អឺរ៉ុប ដែល​ចិន​អាច​សម្រួល​បញ្ចេញ​ទំនិញ​របស់​ខ្លួន ទៅ​ទី​ផ្សារ​អាមេរិក និង​អឺរ៉ុប តាម​ច្រក​វៀតណាម​បាន។ លោក​ថា នេះ​ជា​មូលហេតុ ដែល​ចិន​ត្រូវ​សម្រប​ជាមួយ​វៀតណាម ជា​ជាង​យក​ចិត្ត​ទុក​ដាក់​ផ្ដល់​ហិរញ្ញវត្ថុ​ដល់​រដ្ឋាភិបាល​ត្រកូល​ហ៊ុន។

លោក សេង វណ្ណលី៖ «រដ្ឋាភិបាល​ចិន​ប្រហែល​ជា​អាច​រក្សា​លុយ ទុក​លុយ​បម្រុង​ធ្វើ​ម៉េច ដើម្បី​រុញ​ការ​វិនិយោគ​របស់​ខ្លួន​ទៅ​កាន់​ប្រទេស ដែល​មាន​កម្លាំង​ផលិត ក៏​ដូច​ជា​ប្រទេស​មាន​សក្ដានុពល​រុញ​ផលិត​ផល ដែល​កើត​ចេញ​ពី​ការ​វិនិយោគ​របស់​ខ្លួន ទៅ​កាន់​ទី​ផ្សារ​អន្តរជាតិ ​ដូច​ជា​វៀតណាម ដោយសារ​តែ​វៀតណាម​មាន​កិច្ច​ព្រមព្រៀង​ពាណិជ្ជកម្ម​​ជា​បរទេស​ច្រើន​ជាមួយ​អឺរ៉ុប។ និយាយ​ទៅ​ទីផ្សារ​វៀតណាម​ទូលំ​ទូលាយ គួប​ផ្សំ​នឹង​កម្លាំង​ពលកម្ម​ក៏​សមស្រប ហើយ​ដើម​ទុន​វិនិយោគ​ក៏​វា​រៀង​ធូរ​ស្រាល អំណោយ​ផល​មិន​ថា អ្នក​វិនិយោគិន មិន​ថា​ចិន​ទេ អ្នក​វិនិយោគ​បរទេស ដែល​មាន​គោល​បំណង ក្នុង​ការ​បង្វែរ​ផលិត​កម្ម​របស់​ខ្លួន​ចេញ​ពី​ចិន ដើម្បី​ធ្វើ​ម៉េច​បង្ការ​ដាក់​សម្ពាធ​និង​ដាក់​ទណ្ឌ​កម្ម​ផ្នែក​សេដ្ឋកិច្ច​ពី​សហរដ្ឋ​អាមេរិក»

អ្នក​ឃ្លាំមើល​លើក​ឡើង​ថា ប្រសិន​បើ​រដ្ឋាភិបាល​ចិន មិន​បន្ត​គាំទ្រ​ហិរញ្ញវត្ថុ​ដល់​រដ្ឋាភិបាល​ត្រកូល​ហ៊ុន នោះ​នឹង​ប៉ះពាល់​យ៉ាង​ខ្លាំង ដល់​ផែនការ​នយោបាយ​របស់​រដ្ឋាភិបាល​ត​ត្រកូល​នេះ ជា​ពិសេស ជួប​វិបត្តិ​ចំណាយ​សម្រាប់​គម្រោង​ជា​ច្រើន​ នៅ​ឆ្នាំ២០២៥។ ពួកគាត់​ថា បើ​ចិន​ផ្ដាច់​ជំនួយ​ទាំង​ស្រុង​វិញ រដ្ឋាភិបាល​ត្រកូល​ហ៊ុន នឹង​ដួល​រលំ​ភ្លាម ដូច​ករណី​រដ្ឋាភិបាល​ផ្ដាច់​ការ​របស់​លោក អាសាដ (Bashar Assad) នៅ​ប្រទេស​សេរី ដែល​ដួល​រលំ​តែ​ក្នុង​រយៈពេល ១០ថ្ងៃ បន្ទាប់​ពី​រដ្ឋាភិបាល​រុស្ស៊ី និង​អ៊ីរ៉ង់ លែង​អាច​ផ្ដល់​ជំនួយ​ឱ្យ​បាន៕

កំណត់​ចំណាំ​ចំពោះ​អ្នក​បញ្ចូល​មតិ​នៅ​ក្នុង​អត្ថបទ​នេះ៖ ដើម្បី​រក្សា​សេចក្ដី​ថ្លៃថ្នូរ យើង​ខ្ញុំ​នឹង​ផ្សាយ​តែ​មតិ​ណា ដែល​មិន​ជេរ​ប្រមាថ​ដល់​អ្នក​ដទៃ​ប៉ុណ្ណោះ។

អត្ថបទពេញនិយម
RFA
លោក ហ៊ុន សែន និង​លោក សេង សារី បន្ត​ឆ្លើយឆ្លង​គ្នា​លើ​បណ្ដាញ​សង្គម​ពាក់ព័ន្ធ​សារ​បែក​ធ្លាយ
បញ្ចេញ​មតិយោបល់៖

បញ្ចូលមតិរបស់អ្នកដោយបំពេញទម្រង់ខាងក្រោមជាអក្សរសុទ្ធ។ មតិនឹងត្រូវសម្រេចដោយអ្នកសម្របសម្រួល និងអាចពិនិត្យកែប្រែឲ្យស្របតាម លក្ខខណ្ឌនៃការប្រើប្រាស់ របស់វិទ្យុអាស៊ីសេរី។ មតិនឹងមិនអាចមើលឃើញភ្លាមៗទេ។ វិទ្យុអាស៊ីសេរី មិនទទួលខុសត្រូវចំពោះខ្លឹមសារនៃមតិដែលបានចុះផ្សាយឡើយ។ សូមគោរពមតិរបស់អ្នកដទៃ ហើយប្រកាន់ខ្ជាប់នូវការពិត។