កម្ពុជានឹងអាចជាប់អន្ទាក់បំណុលចិនកាន់តែជ្រៅ «ខណៈបន្តសុំចិនខ្ចីប្រាក់សង់ហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធ»
2024.11.03
រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងសាធារណការ និងដឹកជញ្ជូនលោក ប៉េង ពោធិ៍នា (ស្ដាំមុខគេ) ជាមួយឯកអគ្គរដ្ឋទូតចិនប្រចាំកម្ពុជាគឺលោក វ៉ាង វិនពីន (Wang Wenbin) ចូលរួមពិធីខួប ២ឆ្នាំនៃការបើកឱ្យប្រើប្រាស់ជាផ្លូវការផ្លូវល្បឿនលឿនភ្នំពេញ-ក្រុងព្រះសីហនុ កាលពីថ្ងៃទី១ ខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ២០២៤។
រូប៖ ហ្វេសប៊ុកក្រសួងសាធារណការ និងដឹកជញ្ជូន
អ្នកតាមដានកិច្ចការអន្តរជាតិ និងអ្នកឃ្លាំមើលបញ្ហាសង្គមព្រួយបារម្ភថា កម្ពុជានឹងអាចលង់ខ្លួនជំពាក់បំណុលចិនវ័ណ្ឌកដកខ្លួនមិនរួច ដោយសារតែការចាយវាយប្រាក់កម្ចីចិនខ្ជះខ្ជាយ គ្មានតម្លាភាព និងមានអំពើពុករលួយជាប្រព័ន្ធទៅលើការកសាងប្រព័ន្ធហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធ ខណៈកម្ពុជាស្នើឱ្យចិនបន្តជួយគាំទ្រផ្នែកកម្ចី និងជំរុញក្រុមហ៊ុនចិនឱ្យមកបណ្ដាក់ទុនរកស៊ីនៅកម្ពុជាកាន់តែច្រើនបន្ថែមទៀត។
ក្រុមអ្នកតាមដានបញ្ហានយោបាយ និងសង្គមពិនិត្យឃើញថា រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាបច្ចុប្បន្នគ្មានសមត្ថភាពក្នុងការព្យាយាមកសាងប្រទេស ឬរស់ដោយខ្លួនឯងឡើយ ទើបផ្ដេកផ្ដួលតាមគោលនយោបាយដោយចាប់យកចិនធ្វើជាស្នូលសំខាន់ សម្រាប់ទទួលបានប្រាក់កម្ចីកសាងហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធ និងជំរុញសេដ្ឋកិច្ច ដើម្បីឱ្យរដ្ឋាភិបាលត្រកូលហ៊ុន អាចបន្តដឹកនាំកម្ពុជា។
អ្នកតាមដានភូមិសាស្ត្រនយោបាយតំបន់អាស៊ីអាគ្នេយ៍ និងប៉ាស៊ីហ្វិក លោក សេង វណ្ណលី ប្រាប់វិទ្យុអាស៊ីសេរីនៅថ្ងៃទី៣ ខែវិច្ឆិកា ថា វាក្លាយជារឿងទូទៅសម្រាប់មេដឹកនាំកម្ពុជាបច្ចុប្បន្នដែលតែងតែព្យាយាមស្នើសុំកម្ចី និងការគាំទ្រពីប្រទេសចិនកុម្មុយនិស្តសម្រាប់កិច្ចសហប្រតិបត្តិការដឹកជញ្ជូន និងជំរុញអ្នកវិនិយោគិនចិនឱ្យមកដាក់ទុនរកស៊ីនៅកម្ពុជា។ ទន្ទឹមគ្នានេះ លោកថា អ្វីដែលប្រជាជនកម្ពុជាកំពុងរងហានិភ័យនោះ គឺការជាប់អន្ទាក់បំណុលចិនវ័ណ្ឌក ដោយសារតែរដ្ឋាភិបាលបន្តខ្ចីបុលចិនយកមកកសាងប្រព័ន្ធហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធដោយមិនបានគិតគូរពីតម្លាភាព និងមិនបានឆ្លើយតបតម្រូវការជាក់ស្ដែង និងមិនអាចចូលរួមលើកកម្ពស់សេដ្ឋកិច្ចកម្ពុជាឱ្យប្រសើរឡើយ។
លោក សេង វណ្ណលី៖ «ពាក់ព័ន្ធនឹងបំណុលតែម្ដងវាបង្កហានិភ័យដល់ប្រជាជនកម្ពុជា ក៏ដូចជាប្រទេសជាតិនាពេលអនាគតនៅពេលដែលការប្រើប្រាស់ហិរញ្ញប្បទាន ឬថវិកាដែលខ្ចីពីចិនមិនអាចមានសមត្ថភាពក្នុងការជំរុញឱ្យមានកំណើនសេដ្ឋកិច្ចបន្ថែមអាចនឹងបង្កើតបានជាបំណុលវ័ណ្ឌកដែលមិនអាចសងបាន វាអាចឈានដល់ការជ្រៀតជ្រែក ឬមានឥទ្ធិពលដល់ការសម្រេចចិត្តរបស់រដ្ឋាភិបាលបច្ចុប្បន្ន។ តាមពិតថ្វីត្បិតតែរដ្ឋាភិបាលបច្ចុប្បន្នមើលឃើញពីហានិភ័យ ក៏ប៉ុន្តែដើម្បីបង្កើតរូបភាពឱ្យមានការអភិវឌ្ឍក្រោមការដឹកនាំរបស់រដ្ឋាភិបាលបច្ចុប្បន្ន គឺរដ្ឋាភិបាលបច្ចុប្បន្នព្យាយាមស្វែងរកឱកាសផ្សេងៗ ដើម្បីធ្វើម៉េចឱ្យខ្លួនឯងអាចជំរុញការអភិវឌ្ឍ ជាពិសេសហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធរូបវន្ត ដើម្បីឱ្យឃើញជារូបរាងនៃការអភិវឌ្ឍឱ្យប្រជាពលរដ្ឋទទួលស្គាល់ការគ្រប់គ្រងរបស់ខ្លួន»។
ប្រតិកម្មរបស់អ្នកឃ្លាំមើលបែបនេះ កើតមានឡើងបន្ទាប់ពីរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាចាត់ទុកចិន គឺជាប្រទេសមួយដែលបានរួមចំណែកសំខាន់ក្នុងការជួយសេដ្ឋកិច្ច និងអភិវឌ្ឍនៅកម្ពុជាតាមរយៈការបញ្ជូនអ្នកជំនួញមកបណ្ដាក់ទុនរកស៊ី និងផ្ដល់ប្រាក់កម្ចីសម្រាប់កសាងប្រព័ន្ធហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធនៅកម្ពុជា។ ជាក់ស្ដែង ក្នុងពិធីខួប ២ឆ្នាំនៃការបើកឱ្យប្រើប្រាស់ជាផ្លូវការផ្លូវល្បឿនលឿនភ្នំពេញ-ក្រុងព្រះសីហនុកាលពីថ្ងៃទី១ ខែវិច្ឆិកា រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងសាធារណការ និងដឹកជញ្ជូនលោក ប៉េង ពោធិ៍នា បានស្នើដល់ប្រទេសចិនតាមរយៈឯកអគ្គរដ្ឋទូតចិនប្រចាំកម្ពុជាគឺលោក វ៉ាង វិនពីន (Wang Wenbin) ឱ្យជួយគាំទ្រការកសាងប្រព័ន្ធហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធ និងជំរុញលើកទឹកចិត្តដល់ក្រុមហ៊ុនវិនិយោគចិនមកបោះទុនរកស៊ីនៅកម្ពុជាបន្ថែមទៀត ដើម្បីរួមចំណែកដល់ការអភិវឌ្ឍកម្ពុជាឱ្យក្លាយជាប្រទេសមានចំណូលខ្ពស់ក្នុងឆ្នាំ២០៥០។
របាយការណ៍ក្រសួងសាធារណការ និងដឹកជញ្ជូនឱ្យដឹងថា មកដល់ពេលនេះ ចិនបានជួយកសាងហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធ ផ្លូវ ស្ពានសរុបប្រមាណ ៣ពាន់លានដុល្លារអាមេរិក និងសាងសង់ខ្សែផ្លូវប្រវែងសរុបជិត ៤ពាន់គីឡូម៉ែត្រ រួមទាំងស្ពានធំៗសរុប ១៦ស្ពានដែលប្រវែងសរុបជាង ១៤គីឡូម៉ែត្រ។ តាមរយៈការចូលរួមពីភាគីចិននេះរដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងសាធារណការ និងដឹកជញ្ជូនលោក ប៉េង ពោធិ៍នា អះអាងថា ទំនាក់ទំនងរវាងកម្ពុជា-ចិននឹងស្ថិតស្ថេរជាអមត និងបង្កើនកិច្ចសហប្រតិបត្តិការទ្វេភាគីឱ្យកាន់តែស៊ីជម្រៅបន្ថែមទៀតសម្រាប់កសាងប្រទេសរួមគ្នា។
វិទ្យុអាស៊ីសេរីមិនអាចទាក់ទងអ្នកនាំពាក្យក្រសួងសាធារណការ និងដឹកជញ្ជូន លោក ហ៊ាង សុទ្ធាយុតិ្ត ដើម្បីសាកសួរបន្ថែមជុំវិញរឿងនេះបាននៅឡើយនៅថ្ងៃទី៣ ខែវិច្ឆិកា។
ចំណែក អ្នកសិក្សាសង្គម និងនយោបាយលោក ប៉ោ មករា លើកឡើងថា ទំនាក់ទំនងកម្ពុជា និងចិនសព្វថ្ងៃចិនហាក់បង្កប់របៀបវារៈនយោបាយឱបក្រសោបកម្ពុជាកាន់តែខ្លាំងឡើង ខណៈកម្ពុជាវិញក៏នៅតែជាប់គាំងបញ្ហានយោបាយ និងបន្តផ្ដេកផ្ដួលពឹងផ្អែកដង្ហើមចិនស្ទើរគ្រប់វិស័យ។ លោកបន្ថែមថា កម្ពុជាជាប្រទេសទន់ខ្សោយ និងពុំគួរងប់ងុលនឹងប្រាក់កម្ចីចិនដែលរដ្ឋាភិបាលតែងតែស្នើចិនសម្រាប់ជំរុញវិស័យដឹកជញ្ជូននោះទេ ព្រោះលោកថា ការណ៍ដែលចិនផ្ដល់ប្រាក់កម្ចីដល់ប្រទេសកម្ពុជា វាអាចជាយុទ្ធសាស្ត្រចិននៅក្នុងគម្រោងគំនិតផ្ដួចផ្ដើមខ្សែក្រវាត់ និងផ្លូវ (BRI) ដែលចិនមានបំណងចង់ក្ដោបក្ដាប់សេដ្ឋកិច្ច និងពង្រីកឥទ្ធិពលនៅតាមបណ្ដាប្រទេសក្រីក្រ និងទន់ខ្សោយតែប៉ុណ្ណោះ។
លោក ប៉ោ មករា៖ «មួយទៀតខ្ញុំគិតថា បណ្ដាប្រទេសលោកសេរីដែលធ្វើការពាក់ព័ន្ធនឹងការលើកស្ទួយសិទ្ធិមនុស្សដែលមានចែងក្នុងកិច្ចព្រមព្រៀងទីក្រុងប៉ារីស ភាគីពាក់ព័ន្ធជាពិសេសសហរដ្ឋអាមេរិក (US) សហគមន៍អឺរ៉ុប (EU) គួរណាតែបន្តជួយ ឬយកចិត្តទុកដាក់ជាមួយកម្ពុជាក្នុងការផ្ដល់ជំនួយលើកទឹកចិត្តក្នុងការរុញឱ្យកម្ពុជាគោរពសិទ្ធិមនុស្សឱ្យពេញលេញ ព្រោះកាលណាបណ្ដាប្រទេសលោកសេរីទាំងអស់ដែលនៅឆ្ងាយពីកម្ពុជាធ្វើឱ្យកម្ពុជាឯកោ ហើយកម្ពុជាអាចពឹងពាក់ចិនមួយមុខ ហើយធ្វើឱ្យកម្ពុជាឃ្លាតចេញពីគន្លងលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ ធ្វើឱ្យលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យនៅកម្ពុជាមានភាពលំហតូច មានការរឹតត្បិតសិទ្ធិសេរីភាពដល់ការចូលរួមសង្គមរបស់ប្រជាពលរដ្ឋទូទៅ»។
គិតមកដល់ពេលនេះ កម្ពុជាជំពាក់បំណុលបរទេសជាង ១១ពាន់លានដុល្លារ ក្នុងនោះកម្ពុជាជំពាក់បំណុលចិនច្រើនជាងគេ ឬស្មើជាង ៤ពាន់លានដុល្លារនៃបំណុលបរទេសសរុប។ បំណុលដែលបានពីចិនភាគច្រើន។ អ្នកឃ្លាំមើលវាយតម្លៃថា រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាមិនបានបង្ហាញតម្លាភាពឱ្យពលរដ្ឋបានដឹងស៊ីជម្រៅឡើយសម្រាប់យកមកកសាងស្ពាន និងផ្លូវថ្នល់ជាដើមដែលបង្កឱ្យមានអំពើពុករលួយប្រព្រឹត្តដោយមន្ត្រីគ្រាក់ៗក្នុងជួររដ្ឋាភិបាលត្រកូល ហ៊ុន។ ម្យ៉ាងវិញទៀត គម្រោងកសាងសង់ផ្លូវដែលទទួលបានប្រាក់កម្ចីពីចិនកន្លងមក រដ្ឋាភិបាលមិនបានអនុញ្ញាតឱ្យក្រុមហ៊ុនអន្តរជាតិនានាដេញថ្លៃសម្រាប់កសាងនោះទេ ពោលគឺរដ្ឋាភិបាលអនុម័តដោយខ្លួនឯងក្នុងការជ្រើសរើសក្រុមហ៊ុនរដ្ឋអំណាចចិន និងក្រុមហ៊ុនបក្ខពួកដែលស្និទ្ធនឹងខ្លួន ខណៈបណ្ដាផ្លូវសាងសង់ដោយក្រុមហ៊ុនចិនមួយចំនួនគ្មានគុណភាព៕
កំណត់ចំណាំចំពោះអ្នកបញ្ចូលមតិនៅក្នុងអត្ថបទនេះ៖ ដើម្បីរក្សាសេចក្ដីថ្លៃថ្នូរ យើងខ្ញុំនឹងផ្សាយតែមតិណា ដែលមិនជេរប្រមាថដល់អ្នកដទៃប៉ុណ្ណោះ។
អត្ថបទពេញនិយម
RFA
- សាលាដំបូងរាជធានីភ្នំពេញ តម្កល់សាលក្រមកំបាំងមុខទៅលើប្រធានសហជីព លោក ម៉ម រិទ្ធី ឱ្យជាប់ពន្ធនាគារ ១៨ខែ
- សភាអឺរ៉ុប ជំរុញឱ្យសើរើប្រព័ន្ធអនុគ្រោះពន្ធ EBA នៅសល់៨០% និងដាក់ទណ្ឌកម្មជាក់លាក់លើរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា
- លោក ហ៊ុន សែន ស្នើមេដឹកនាំចិនឱ្យផ្ដល់ជំនួយ និងប្រាក់កម្ចីបន្ថែម ក្នុងគ្រាដែលកម្ពុជាអាចប្រឈមនឹងទណ្ឌកម្មសេដ្ឋកិច្ចពីសំណាក់សហភាពអឺរ៉ុប
- ពលរដ្ឋ និងអ្នកការពារសិទ្ធិមនុស្សធ្វើធម្មយាត្រាពីក្រុងកំពតមកភ្នំពេញ ដើម្បីលើកកម្ពស់ការគោរពសិទ្ធិមនុស្ស
- អ្នកវិភាគជំរុញឱ្យលោក ហ៊ុន ម៉ាណែត ឱ្យក្លាហានហ៊ាននិយាយជាមួយអ្នកសារព័ត៌មាន
អត្ថបទពេញនិយម
សេដ្ឋកិច្ច
