អ្នក​ឃ្លាំមើល​ថា បើ​បាត់ EBA ទាំងស្រុង​កម្ពុជា​នឹង​ធ្លាក់​ក្នុង​វិបត្តិ​សេដ្ឋកិច្ច និង​សង្គម

ដោយ ខាន់ លក្ខិណា
2024.12.12
អ្នក​ឃ្លាំមើល​ថា បើ​បាត់ EBA ទាំងស្រុង​កម្ពុជា​នឹង​ធ្លាក់​ក្នុង​វិបត្តិ​សេដ្ឋកិច្ច និង​សង្គម (រូបតំណាង) កម្មករ​ចេញ​ពី​រោងចក្រ​កាត់ដេរសំលៀកបំពាក់ និង​ដេរ​កាបូប ហឹរ៉ាយហ្សិន (Horizon) កម្ពុជា នៅ​ក្នុង​ខេត្តកំពង់ឆ្នាំង កាល​ពី​ថ្ងៃ​ទី១៨ ខែឧសភា ឆ្នាំ២០២៤។
រូបពីពលរដ្ឋ

អ្នក​ជំនាញ​សេដ្ឋកិច្ច និង​អ្នក​ឃ្លាំមើល លើក​ឡើង​ថា ប្រទេស​កម្ពុជា​នឹង​ជួប​វិបត្តិ​សេដ្ឋកិច្ច និង​ធ្លាក់​ក្នុង​វិបត្តិ​សង្គម​ធ្ងន់ធ្ងរ ប្រសិន​បើ​សហភាព​អឺរ៉ុប​ដក​ប្រព័ន្ធ​អនុគ្រោះ​ពន្ធ EBA ទាំង​ស្រុង ខណៈ​ប្រជាពលរដ្ឋ​កំពុង​ធ្លាក់​ក្នុង​អន្ទាក់​បំណុល។

ការ​លើក​ឡើង​នេះ គឺ​បន្ទាប់​ពី​លោក ហ៊ុន សែន និង​លោក ហ៊ុន ម៉ាណែត ធ្លាប់​អះអាង​ថា ប្រព័ន្ធ​អនុគ្រោះ​ពន្ធ EBA របស់​អឺរ៉ុប គង់​តែ​នឹង​បាត់ ពេល​ដែល​កម្ពុជា​ងើប​ផុត​ពី​ឋានៈ ជា​ប្រទេស​ក្រី​ក្រ​នៅ​ក្នុង​ពេល​ឆាប់ៗ។

អ្នក​ជំនាញ​សេដ្ឋកិច្ច និង​អ្នក​ឃ្លាំមើល អះអាង​ថា បើ​កម្ពុជា​បាត់ EBA ១០០ភាគ​រយ ប្រទេស​កម្ពុជា នឹង​ធ្លាក់​ក្នុង​វិបត្តិ​សេដ្ឋកិច្ច​ដ៏​ធ្ងន់ធ្ងរ ហើយ​វិបត្តិ​បំណុល​របស់​ប្រជាពលរដ្ឋ នឹង​គ្មាន​វិធី​ដោះស្រាយ​នោះ​ទេ ព្រោះ​ប្រជាពលរដ្ឋ​កាន់​តែ​ច្រើន​អត់​ការងារ​ធ្វើ ហើយ​ការ​លក់​ដូរ​នានា​របស់​អាជីវករ នឹង​ជាប់​គាំង។

អ្នក​ជំនាញ​សេដ្ឋកិច្ច និង​ជា​ប្រធាន​គណបក្ស​ឆន្ទៈ​ខ្មែរ​លោក​បណ្ឌិត សុក ហាច ថ្លែង​ក្នុង​វេទិកា​អ្នក​ស្ដាប់​វិទ្យុ​អាស៊ី​សេរី​នៅ​ថ្ងៃទី១០ ខែ​ធ្នូ ថា ប្រសិន​បើ​សហភាព​អឺរ៉ុប​ផ្ដាច់ EBA ទាំង​ស្រុង កម្ពុជា​នឹង​មាន​វិបត្តិ​សេដ្ឋកិច្ច។ លោក​ពន្យល់​ថា កាល​​ណា​គ្មាន EBA កម្ពុជា​អាច​នឹង​បាត់​បង់​រោងចក្រ​ប្រមាណ​ពាក់​កណ្ដាល ដែល​ធ្វើ​ឱ្យ​ខាត​បង់​ការ​នាំ​ចេញ​ក្នុង​តម្លៃ​រាប់​ពាន់​លាន​ដុល្លារ។

លោក​បណ្ឌិត សុក ហាច មាន​ប្រសាសន៍​ថា ក្នុង​ចំណោម​ប្រជាពលរដ្ឋ​ខ្មែរ ដែល​ទទួល​បាន​ការងារ​ប្រមាណ ១លាននាក់ ដោយ​សារ EBA ដោយ​ផ្ទាល់​ និង​ដោយ​ប្រយោល​ក្ដី យ៉ាង​ហោច​ពលរដ្ឋ​កន្លះ​លាន​នាក់ នឹង​បាត់​បង់​ការងារ​ធ្វើ បើ​កម្ពុជា​អស់ EBA មែន​នោះ។ លោក​លើក​ឡើង​ថា បំណុល​វ័ណ្ឌក​របស់​ប្រជាពលរដ្ឋ​បន្ថែម​ជា​វិបត្តិ​ដ៏​ធំ​ពិបាក​ដោះស្រាយ គឺ​ជា​បច្ច័យ​អាក្រក់​មួយ​ទៀត នៃ​វិបត្តិ​សេដ្ឋកិច្ច ពី​ព្រោះ​ប្រជាពលរដ្ឋ​អត់​ការងារ​ធ្វើ។

បណ្ឌិត សុក ហាច៖ «សព្វ​ថ្ងៃ​ចាប់​មាន​ហើយ​វិបត្តិ​សេដ្ឋកិច្ច យើង​ដឹង​ហើយ​បំណុល​ពាសវាលពាសកាល​ប្រជាជន​យើង​មួយ​ចំនួន​ធំ ភាគ​ច្រើន​ជាប់​បំណុល ហើយ​ដើម្បី​ដោះស្រាយ​បំណុល​បញ្ហា​ទី១ គឺ​ត្រូវ​ធ្វើ​យ៉ាង​ណា​ឱ្យ​ប្រជាជន​យើង​មាន​លទ្ធភាព​សង​បំណុល ហើយ​លទ្ធភាព​សង​បំណុល​ហ្នឹង គឺ​ធ្វើ​យ៉ាង​ណា​ឱ្យ​ប្រាក់​ខែ​គាត់​រៀង​ខ្ពស់ ធ្វើ​ឱ្យ​បង​ប្អូន​​ មិត្ត​គាត់ ក្រុម​គ្រួសារ​គាត់​មាន​ការងារ​ធ្វើ។ បើ​សិន​អត់​មាន​ការងារ​ធ្វើ វិបត្តិ​​នឹង​កាន់​តែ​ខ្លាំង​ទៅៗ»

វិទ្យុ​អាស៊ី​សេរី មិន​អាច​ទាក់ទង​អ្នក​នាំ​ពាក្យ​ក្រសួង​សេដ្ឋកិច្ច និង​ហិរញ្ញវត្ថុ​លោក មាស សុខសេនសាន ឱ្យ​បំភ្លឺ​ជុំវិញ​រឿង​នេះ​បាន​ទេ​នៅថ្ងៃទី១២ ខែ​ធ្នូ។ យ៉ាងណា អតីត​នាយករដ្ឋមន្ត្រី​ឪ គឺ​លោក ហ៊ុន សែន និង​នាយករដ្ឋមន្ត្រី​កូន គឺ​លោក ហ៊ុន ម៉ាណែត ធ្លាប់​អះអាង​ថា ប្រព័ន្ធ​អនុគ្រោះ​ពន្ធ EBA របស់​អឺរ៉ុប គង់​តែ​នឹង​បាត់ ពេល​កម្ពុជា​ងើប​ផុត​ពី​ឋានៈ ជា​ប្រទេស​ក្រី​ក្រ​ក្នុង​ពេល​ឆាប់ៗ។

លោក ហ៊ុន ម៉ាណែត៖ «យើង​អាច​ចាក​ចេញ​ពី​ប្រទេស​អភិវឌ្ឍន៍​តិច​តួច LDC នៅ​ឆ្នាំ២០២៩ ដោយសារ​យើង​បាន​បំពេញ​លក្ខខណ្ឌ ហើយ​មិន​មែន​ត្រឹម​តែ​បំពេញ​ទេ អា​លក្ខខណ្ឌ ៣ ដែល​គេ (UN) ឱ្យ​ហ្នឹង យើង​បាន​ខ្ពស់​ជាង​ហ្នឹង​ទៅ​ទៀត»

បែប​នេះ​ក្តី​បណ្ឌិត​សេដ្ឋកិច្ច​លោក សុក ហាចដែល​បច្ចុប្បន្ន​គឺ​ជា​សមាជិក​ព្រឹទ្ធសភា​មក​ពី​គណបក្ស​ឆន្ទៈ​ខ្មែរ​ប្រាប់​វិទ្យុ​អាស៊ី​សេរី​ថា ប្រាក់​ខែ​ជា​សមាជិក​ព្រឹទ្ធ​សភា របស់លោក សម្រាប់​ខែ​វិច្ឆិកា​លោក​មិន​ទាន់​ទទួល​បាន​នៅ​ឡើយ។ លោក​ជឿ​ថា បុគ្គលិក​នៅ​តាម​ស្ថាប័ន​ផ្សេង​ទៀត​ក៏​អាច​មាន​រឿង​ដូច​គ្នា​នេះ​ដែរ។

អ្នក​ប្រឹក្សា​យោបល់​ផ្នែក​អភិវឌ្ឍន៍​ផ្នត់​គំនិត និង​ការ​ស្រាវជ្រាវ​លោក សេក សុជាតិ លើក​ឡើង​ថា ទាំង​រដ្ឋ និង​ប្រជាពលរដ្ឋ នឹង​ប្រឈម​វិបត្តិ​ធ្ងន់ធ្ងរ​ពី​ភាព​ដុន​ដាប​ផ្នែក​សេដ្ឋកិច្ច បើ​កម្ពុជា​បាត់​បង់ EBA។ លោក​ថា រដ្ឋាភិបាល​ក៏​ពិបាក​ប្រមូល​ពន្ធ​បង្គ្រប់​ការ​ចំណាយ​របស់​ខ្លួន ពីព្រោះ​បច្ចុប្បន្ន សូម្បី​តែ​ការ​វិនិយោគ​ពី​ចិន​ធ្លាក់​ ចុះ​ទៅ​ហើយ ក្នុង​ពេល​កម្ពុជា​នៅ​មាន EBA ៨០ភាគរយ​ផង ដូច្នេះ លោក​ថាបើ​បាត់  EBA ១០០ភាគរយ​វិញ នោះ​ប្រទេស​កម្ពុជា​កាន់​តែ​ជួប​បញ្ហា​ធំ ដែល​ធ្វើ​ឱ្យ​អ្នក​វិនិយោគ​បរទេស​លែង​ចាប់​អារម្មណ៍។

លោក សេក សុជាតិ ថា ប្រជាពលរដ្ឋ​ទូទៅ​កំពុង​តែ​មាន​ជីវភាព​ខ្វះខាត​និង​ផុង​ក្នុង​ វិបត្តិ​បំណុល​ស្រាប់​ផង ហើយ​បើ​សេដ្ឋកិច្ច​ធ្លាក់​ចុះ​ទៀត​នោះ ប្រជាពលរដ្ឋ​នឹង​ ពិបាក​ងើប​រួច​ពី​វិបត្តិ​ចាក់​ស្រេះ ដែល​ក្លាយ​ជា​គំនាប​ទាំង​លើ​ផ្លូវ​ចិត្ត និង​គំនាប​សេដ្ឋកិច្ច កើត​ឡើង​ស្ទើរ​គ្រប់​ក្រុម​គ្រួសារ។

លោក សេក សុជាតិ៖ «គាត់​ក្លាយ​ជា​ជន​រងគ្រោះ​មួយ​ជំហាន​ហើយ​មួយ​ជំហាន​ទៀត ដែល​ធ្វើ​ឱ្យ​គាត់​រឹត​តែ​ផុង​ខ្លួន ហើយ​ដក​ខ្លួន​មិន​រួច។ ពេល​ដែល​មនុស្ស​ទ័ល អ្វីៗ​ក៏​ពួកគាត់​ហ៊ាន​ធ្វើ។ នេះ​ហើយ​ជា​ចំណុច​ដែល​ខ្ញុំ​យល់​ថា រដ្ឋាភិបាល គួរ​តែ​ពិចារណា ហើយ​រក​វិធី​គិត​គួរ រក​វិធី​សាស្ត្រ​កណ្ដាល​មួយ ដើម្បី​ដោះស្រាយ»

កាល​ពី​ថ្ងៃទី២៨ ខែវិច្ឆិកា សភា​សហភាព​អឺរ៉ុប បាន​ចេញ​សេចក្ដី​សម្រេច​ថ្កោល​​ ទោស​រដ្ឋាភិបាល​ត្រកូល​ហ៊ុន និង​ជំរុញ​រដ្ឋ​សមាជិក​អឺរ៉ុប និង​សហគមន៍​អន្តរជាតិ​ ចាត់​វិធានការ និង​ដាក់​ទណ្ឌកម្ម​ជា​បន្ទាន់ និង​ឱ្យ​មាន​ប្រសិទ្ធភាព លើ​រដ្ឋាភិបាល​ត្រកូល​ហ៊ុន និង​ក្រុម​អ្នក​ដែល​ទទួល​ខុស​ត្រូវ​ទាំង​ឡាយ រហូត​ដល់​អ្នកទោស​ នយោបាយ​ទាំងអស់ ត្រូវ​បាន​ដោះលែង។ សេចក្ដី​សម្រេច​របស់​សភា​សហភាព​អឺរ៉ុប​នេះ ឆ្លើយ​តប​នឹង​រដ្ឋាភិបាល​ត្រកូល​ហ៊ុន ដែល​បន្ត​គាប​សង្កត់​ផ្នែក​នយោបាយ​ ការ​យាយី​លើ​អង្គការ​សិទ្ធិ​មនុស្ស និង​ការ​រំលោភ​សិទ្ធិ​ប្រជាពលរដ្ឋ។

ចំណែក​ឯប្រធាន​អង្គការ​លទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ​ខ្មែរ​នៅ​ប្រទេស​អូស្ត្រាលី លោក ស៊ឹង សែនករុណា លើក​ឡើង​ថា បើ​កម្ពុជា​បាត់ EBA ទាំង​ស្រុង នោះ​នឹង​បន្ថែម​ វិបត្តិ​កាន់​តែ​ធំ​ដល់​ប្រជាពលរដ្ឋ ដូច​ជា​កម្មករ​បាត់​ការងារ​កាន់​តែ​ច្រើន កសិករ​លក់​ កសិផល​ក្នុង​តម្លៃ​ថោក រីឯ​អាជីវករ​លក់​ដូរ​គ្មាន​ម៉ូយ​ទិញ ដែល​ធ្វើ​ឱ្យ​ជីវភាព​របស់​ ពលរដ្ឋ​ទូទៅ​ធ្លាក់​ដុន​ដាប ខណៈ​ពួកគាត់​កំពុង​ជំពាក់​បំណុល​វ័ណ្ឌក។ លោក​បន្ត​ថា នៅ​ពេល​រោង​ចក្រ​ច្រើន​បិទ​ទ្វារ ប្រជាពលរដ្ឋ​ចំណាក​ស្រុក ក៏​កើន​ឡើង​ថែម​ទៀត ពីព្រោះ​ពួកគេ​ត្រូវ​ប្រឹង​ប្រែង​រក​ប្រាក់​ដោះស្រាយ​ជីវភាព​និង​សង​បំណុល។

លោក ស៊ឹង សែនករុណា៖ «បើ​សិន​គេ​អត់​បញ្ជា​ទិញ​ទៀត អ៊ីចឹង​វិបត្តិ​សេដ្ឋកិច្ច​នៅ​ក្នុង​ប្រទេស​ក៏​កាន់​តែ​កើន​ឡើង អ៊ីចឹង​អ្នក​ដែល​ជំពាក់​បំណុល​ក៏​មិន​មាន​អី ត្រូវ​មាន​មុខ​របរ ធ្វើ​កិច្ច​ការងារ ដើម្បី​សង​ធនាគារ​ដែរ។ អ៊ីចឹង​កាន់​តែ​ធ្ងន់ធ្ងរ​ទៅៗៗ សូម្បី​តែ​បច្ចុប្បន្ន​យើង​ឃើញ​អ្នក​ខ្លះ​ហ្នឹង បិទ​ទ្វារ​គេច​ជាមួយ​ក្រុម​ធនាគារ ភ្នាក់​ងារ​ធនាគារ​ចុះ​ទារ​លុយ។ ពួកគាត់​មាន​ការ​លំបាក​ខ្លាំង ហើយ​ដី​ធ្លី​ផ្ទះ​សម្បែង ក៏​លក់​មិន​ចេញ​ទៀត។ មួយ​ទៀត​មុខ​របរ​អត់​មាន​ទេ នៅ​ក្នុង​ស្រុក បើ​មាន​ប្រាក់​កម្រៃ​ក៏​អត់​គ្រប់គ្រាន់​សង​បំណុល​ដែរ»

ក្នុង​ស្ថានភាព​បែប​នេះ លោក ស៊ឹង សែនករុណា ព្យាករ​ថា ការ​ប្រឈម​មុខ​ដាក់​គ្នា​រវាង​រដ្ឋាភិបាល និង​ប្រជាពលរដ្ឋ នឹង​ពិបាក​ចៀស​រួច​ដោយសារ​តែ​ប្រជាពលរដ្ឋ​រងគ្រោះ​ធំ​ធេង​ពេក​ពី​វិបត្តិ​សេដ្ឋកិច្ច ដូច្នេះ ពួកគេ​នឹង​លែង​ខ្លាច​ចេញ​តវ៉ា​ជា​ចំហ។

លោក ស៊ឹង សែនករុណា៖ «ពលរដ្ឋ​វិញ គឺ​ធ្លាក់​ខ្លួន​បំណុល​វ័ណ្ឌក ជួប​ការ​លំបាក​ជីវភាព​ការ​រស់នៅ​ផ្សេងៗ​ ហ្នឹង នឹង​ប្រជាពលរដ្ឋ​ច្បាស់​ជា​ចង្អុល​មុខ​មេ​ដឹក​នាំ​ហើយ ច្បាស់​ជា​រក​មធ្យោបាយ​ទាមទារ​តវ៉ា ដើម្បី​ឱ្យ​មេ​ដឹក​នាំ​កែ​ប្រែ ឬ​ទម្លាក់​ឱ្យ​ចាក​ចេញ​ពី​តំណែង​អី​អ៊ីចឹង​ទៅ»

អ្នក​ជំនាញ​សេដ្ឋកិច្ច និង​អ្នក​ឃ្លាំមើល​លើក​ឡើង​ថា ការ​បាត់​បង់ EBA ទាំង​ស្រុង នឹង​ធ្វើ​ឱ្យ​ប្រជាពលរដ្ឋ​ទូទាំង​ប្រទេស​ក្ដៅ​ក្រហាយ ពីព្រោះ​កសិផល​គ្មាន​ទី​ផ្សារ​និង​ អត់​ការងារ ដែល​ធ្វើ​ឱ្យ​ប្រជាពលរដ្ឋ គ្មាន​លទ្ធភាព​ដោះស្រាយ​បំណុល​ ហើយ​រដ្ឋាភិបាល ក៏​នឹង​ប្រឈម​ការ​តវ៉ា​ក្នុង​ទ្រង់​ទ្រាយ​ធំ​របស់​ប្រជាពលរដ្ឋ ប្រសិន​បើ​មិន​គោរព​សិទ្ធិ​មនុស្ស និង​វិល​ទៅ​ស្ដារ​ប្រជាធិបតេយ្យ ដើម្បី​ទទួល​បាន​ប្រព័ន្ធ​អនុគ្រោះ​ពន្ធ EBA ១០០ភាគរយ ពី​សហភាព​អឺរ៉ុប​ត្រឡប់​មក​វិញ ឱ្យ​បាន​ទាន់​ពេល​នោះ៕

កំណត់​ចំណាំ​ចំពោះ​អ្នក​បញ្ចូល​មតិ​នៅ​ក្នុង​អត្ថបទ​នេះ៖ ដើម្បី​រក្សា​សេចក្ដី​ថ្លៃថ្នូរ យើង​ខ្ញុំ​នឹង​ផ្សាយ​តែ​មតិ​ណា ដែល​មិន​ជេរ​ប្រមាថ​ដល់​អ្នក​ដទៃ​ប៉ុណ្ណោះ។

អត្ថបទពេញនិយម
RFA
លោក ហ៊ុន សែន និង​លោក សេង សារី បន្ត​ឆ្លើយឆ្លង​គ្នា​លើ​បណ្ដាញ​សង្គម​ពាក់ព័ន្ធ​សារ​បែក​ធ្លាយ
បញ្ចេញ​មតិយោបល់៖

បញ្ចូលមតិរបស់អ្នកដោយបំពេញទម្រង់ខាងក្រោមជាអក្សរសុទ្ធ។ មតិនឹងត្រូវសម្រេចដោយអ្នកសម្របសម្រួល និងអាចពិនិត្យកែប្រែឲ្យស្របតាម លក្ខខណ្ឌនៃការប្រើប្រាស់ របស់វិទ្យុអាស៊ីសេរី។ មតិនឹងមិនអាចមើលឃើញភ្លាមៗទេ។ វិទ្យុអាស៊ីសេរី មិនទទួលខុសត្រូវចំពោះខ្លឹមសារនៃមតិដែលបានចុះផ្សាយឡើយ។ សូមគោរពមតិរបស់អ្នកដទៃ ហើយប្រកាន់ខ្ជាប់នូវការពិត។