មន្ត្រីសង្គមស៊ីវិល និងសកម្មជនបរិស្ថានបារម្ភថា រោងចក្រកាត់ដេរមួយចំនួននៅកម្ពុជារួមចំណែកបំផ្លាញព្រៃឈើ
2021.12.06
រោងចក្រកាត់ដេរមួយកន្លែងនៅខេត្តស្វាយរៀង។
Photo courtesy of CUMW
មន្ត្រីសង្គមស៊ីវិល និងអ្នកការពារបរិស្ថាន ព្រួយបារម្ភអំពីសកម្មភាពរបស់រោងចក្រកាត់ដេរមួយចំនួននៅកម្ពុជារួមចំណែកការកាប់បំផ្លាញព្រៃឈើ និងបំពុលបរិយាកាស។ ការលើកឡើងនេះ គឺបន្ទាប់ពីប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយអន្តរជាតិផ្នែកបរិស្ថាន ម៉ុនហ្កាបេ (Mongabay) ចេញផ្សាយអត្ថបទស្រាវជ្រាវមួយរកឃើញថា រោងចក្រកាត់ដេររាប់រយក្នុងប្រទេសកម្ពុជា ដែលផលិតសម្លៀកបំពាក់សម្រាប់ក្រុមហ៊ុនម៉ាកយីហោល្បីៗនៅលើពិភព បានប្រើប្រាស់ព្រៃឈើ ដែលប្រមូលពីតំបន់ជាច្រើន ជាពិសេសឧទ្យានជាតិដែនជម្រកសត្វព្រៃ ព្រៃឡង់ បើទោះខុសច្បាប់របស់កម្ពុជាក៏ដោយ ដើម្បីផលិតអគ្គិសនី។
មន្ត្រីសង្គមស៊ីវិល និងអ្នកការពារបរិស្ថានយល់ថាឧស្សាហកម្មកាត់ដេរដែលពឹងផ្អែកលើព្រៃឈើកំពុងគំរាមកំហែងដល់ការប្តេជ្ញារួមរបស់សន្និសីទអង្គការសហប្រជាជាតិ ស្ដីពីការប្រែប្រួលអាកាសធាតុ លើកទី២៦ (COP26) នាពេលថ្មីៗ នេះ ដើម្បីបញ្ឈប់ និងកែប្រែឡើងវិញនូវការធ្វើឲ្យបាត់បង់ព្រៃឈើ និងការរេចរឹលដី ត្រឹមឆ្នាំ២០៣០។ ពួកគេថា ច្បាប់ បទបញ្ញត្តិ និងគោលនយោបាយដែលរៀបចំឡើង ដើម្បីមានលទ្ធភាពការពារព្រៃឈើ ពលរដ្ឋ និងជនជាតិដើមភាគតិច កំពុងត្រូវបានរំលោភបំពាន ដោយសារបទល្មើសកាប់ឈើនៅតែបន្តកើនឡើង។
មន្ត្រីគ្រប់គ្រងកម្មវិធីការងារនៃមជ្ឈមណ្ឌលសម្ព័ន្ធភាពការងារ និងសិទ្ធិមនុស្សហៅកាត់ថា សង់ត្រាល់ (CENTRAL) លោក ឃុន ថារ៉ូ ថ្លែងប្រាប់វិទ្យុអាស៊ីសេរីនៅថ្ងៃទី៥ ខែធ្នូ ថាផលិតផលសម្រេចក្នុងវិស័យកាត់ដេរនៅកម្ពុជាមួយចំនួន ដែលផ្គត់ផ្គង់ឱ្យក្រុមហ៊ុនម៉ាកយីហោល្បីៗ បានរួមចំណែកការកាប់បំផ្លាញព្រៃឈើទ្រង់ទ្រាយធំ ដោយយកអុសមកដុតផលិតថាមពលអគ្គិសនី ដើម្បីដំណើរការយកចំហាយទឹកប្រើប្រាស់សម្រាប់អ៊ុតសម្លៀកបំពាក់ ដែលប៉ះពាល់ដល់បរិស្ថានជាខ្លាំង។ លោកឱ្យដឹកថា ការប្រើប្រាស់អុសបានធ្វើឱ្យនិយោជក ឬថៅកែកាត់បន្ថយការចំណាយថ្លៃដើម ហើយចំណេញច្រើនជាងការប្រើប្រាស់ថាមពលផ្សេងទៀត ខណៈតម្លៃប្រេងសាំង និងអគ្គិសនីកម្ពុជាមានតម្លៃថ្លៃ៖ «អ៊ុតសម្លៀកបំពាក់នេះគឺជាខ្សែសង្វាក់ផលិតកម្មមួយធំណាស់ អ៊ីចឹងបានត្រូវការអុសដុតជាប្រចាំ ដើម្បីផលិតនូវថាមពលដើម្បីយកចំហាយទឹកយកទៅអ៊ុតខោអាវ រោងចក្រជាច្រើនទៀតប្រើប្រាស់ថាមពលទាំងអស់ហ្នឹង។ ដើម្បីឱ្យយើងអាចសិក្សាវាយតម្លៃពីផលប៉ះពាល់ ត្រូវរកឱ្យឃើញនូវចរន្តផ្គត់ផ្គង់ហ្នឹង តើអុសហ្នឹងដឹកជញ្ជូនប្រភពមកពីណា ហើយឱ្យវាមានទំនាក់ទំនងគ្នា»។
លោក ឃុន ថារ៉ូ យល់ថា ក្រុមអ្នកបញ្ជាទិញ និងរោងចក្រផលិតដែលរួមចំណែកកាប់បំផ្លាញព្រៃឈើគួរទទួលខុសត្រូវ ដោយចាំបាច់ត្រូវលុបបំបាត់ និងទប់ស្កាត់ផលប៉ះពាល់តាមរយៈអាជីវកម្មរបស់ខ្លួនដែលប៉ះពាល់ដល់បរិស្ថានកម្ពុជា។
ការលើកឡើងនេះ គឺបន្ទាប់ពីប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយអន្តរជាតិផ្នែកបរិស្ថាន ម៉ុនហ្កាបេ (Mongabay) ចេញផ្សាយអត្ថបទស្រាវជ្រាវមួយ កាលពីថ្ងៃទី៣ ធ្នូ ដោយរកឃើញថា ឧស្សាហកម្មកាត់ដេរកំពុងរួមចំណែកក្នុងការកាប់បំផ្លាញព្រៃឈើនៅកម្ពុជា ដោយសាររោងចក្រទាំងនោះពឹងផ្អែកលើឈើខុសច្បាប់ដើម្បីផលិតអគ្គិសនី និងបញ្ចេញផ្សែងពីការដុតកាកសំណល់ដែលបំពុលបរិស្ថាន។ របាយការណ៍ដដែលរកឃើញថា រោងចក្រកាត់ដេរត្រូវបានប្រើប្រាស់ឈើយ៉ាងតិច ៥៦២តោន ជារៀងរាល់ថ្ងៃ ដែលស្មើផ្ទៃដីរហូតដល់ ១.៤១៨ហិកតារ ដែលត្រូវបានគេដុតផ្លាញជារៀងរាល់ឆ្នាំ។
វិទ្យុអាស៊ីសេរីមិនអាចទាក់ទងអ្នកនាំពាក្យក្រសួងបរិស្ថានលោក នេត្រ ភត្ត្រា អ្នកនាំពាក្យក្រសួងការងារលោក ហេង សួរ និងអគ្គលេខាធិការសមាគមរោងចក្រកាត់ដេរកម្ពុជា (GMAC) លោក ខេន លូ (Ken Loo) ដើម្បីបកស្រាយជុំវិញរឿងនេះទេ នៅថ្ងៃទី៥ ខែធ្នូ ដោយទូរស័ព្ទចូលតែគ្មានអ្នកទទួល។
ប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយម៉ុនហ្កាបេ ឱ្យដឹងថា កាលពីខែមិថុនា និងខែកក្កដា ឆ្នាំ២០២១ ក្រុមអ្នកស្រាវជ្រាវមួយក្រុមបានទៅទស្សនា និងសង្កេតរោងចក្រកាត់ដេររាប់រយក្នុងប្រទេសកម្ពុជា ដែលផលិតសម្លៀកបំពាក់សម្រាប់ផ្គត់ផ្គង់ឲ្យក្រុមហ៊ុនម៉ាកយីហោល្បីៗដូចជា ក្រុមហ៊ុនលីដល់ (Lidl) ក្រុមហ៊ុនហ្គេប (Gap) និងក្រុមហ៊ុនអេច្ឆអេនអ៊ឹម (H&M)។ ក្នុងចំណោមរោងចក្រប្រមាណ៦០០ ដែលបានចុះបញ្ជីជាមួយសមាគមរោងចក្រកាត់ដេរនៅកម្ពុជា (GMAC) ពួកគេបានរកឃើញថា ប្រហែលរោចក្រ១ក្នុងចំណោម ៣បានប្រើប្រាស់ឈើព្រៃមួយចំនួនជាប្រចាំ បើទោះបីជាខុសច្បាប់ក៏ដោយ។ ជាមួយគ្នានេះអុសត្រូវបានប្រមូលនៅក្នុងតំបន់ព្រៃឈើជាច្រើន រួមទាំងតំបន់ជុំវិញ ហើយសូម្បីតែនៅក្នុងឧទ្យានជាតិដូចជាដែនជម្រកសត្វព្រៃព្រៃឡង់ផងដែរ។
សង្គមស៊ីវិលធ្វើការផ្នែកបរិស្ថានក៏ព្រួយបារម្ភករណីការកាប់បំផ្លាញព្រៃឈើដើម្បីបម្រើប្រយោជន៍ក្រុមហ៊ុនផងដែរ ហើយពួកគេចាត់ទង្វើទាំងនោះគឺជាសកម្មភាពខុសច្បាប់ដែលរដ្ឋាភិបាលត្រូវចាត់វិធានការបន្ទាន់។
មន្ត្រីសម្របសម្រួលគម្រោង នៃសមាគមបណ្ដាញយុវជនកម្ពុជា (CYN) លោក អូត ឡាទីន លើកឡើងថា សកម្មភាពកាប់បំផ្លាញព្រៃឈើនៅតែបន្តកើនឡើង ដោយសារគោលនយោបាយផ្តល់ដីសម្បទាន និងការអនុវត្តច្បាប់របស់អាជ្ញាធរធូររលុងនៅឡើយ។ លោកសង្កេតឃើញថា ឧស្សាហកម្មកាត់ដេរ ក៏អាចជាប់ព័ន្ធការជួញដូរឈើខុសច្បាប់ក្នុងតំបន់ការពារ ព្រោះរបាយការណ៍អន្តរជាតិនេះស្របទៅនឹងសកម្មភាពចុះទិញឈើនៅតាមសហគមន៍មូលដ្ឋាន។ លោកថាសកម្មភាពទាំងនេះបានផ្តល់ផលវិបាកធ្ងន់ធ្ងរដល់ពលរដ្ឋ ជាពិសេសជនជាតិដើមភាគតិច ដែលរស់នៅអាស្រ័យផលលើធនធានធម្មជាតិ និងការរំលោភយកដីធ្លីជាដើម៖ «កាតព្វកិច្ចធំរបស់រដ្ឋាភិបាល ខ្ញុំជឿថា ត្រូវធ្វើការជាមួយក្រុមហ៊ុន ហើយត្រូវបញ្ឈប់ជាបន្ទាន់បើសិនជាក្រុមហ៊ុនទៅកាប់ឈើទៅដុតដើម្បីមានថាមពលអគ្គិសនីសម្រាប់ដំណើរការក្រុមហ៊ុនរបស់ខ្លួន ត្រូវតែបញ្ឈប់ ហើយឱ្យក្រុមហ៊ុនទៅរកវិធីផ្សេង ឬក៏មធ្យោបាយផ្សេងដើម្បីដំណើរក្រុមហ៊ុនបាទ»។
លោក អូត ឡាទីន ឱ្យដឹងថា បញ្ហាបរិស្ថាន គឺជាក្តីកង្វល់របស់ពិភពលោក អាចប្រឈមគ្រោះធម្មជាតិ ដូចជាទឹកជំនន់ កំដៅ ការបម្រែបម្រួលអាកាសធាតុជាដើម។
របាយកាណ៍ រ៉ូយ៉ាល់ ហូឡូវែយ៍ (Royal Holloway) អ្នកស្រាវជ្រាវនៅចក្រភពអង់គ្លេសលើកឡើងថា ការចូលរួមចំណែករបស់ឧស្សាហកម្មកាត់ដេរកម្ពុជាចំពោះការកាប់បំផ្លាញព្រៃឈើ រួមជាមួយនឹងការបំភាយឧស្ម័នកាបូនិចធ្វើឱ្យមានក្តីបារម្ភជាខ្លាំង។ ប៉ុន្តែបញ្ហានេះបានទទួលការចាប់អារម្មណ៍តិចតួចនៅឡើយ ដោយសារការកាប់បំផ្លាញព្រៃឈើនៅកម្ពុជាភាគច្រើនត្រូវបានសន្មតថា ជាដីសម្បទានដែលភ្ជាប់ទៅនឹងឈើដែលមានតម្លៃខ្ពស់។
មន្ត្រីសង្គមស៊ីវិល និងអ្នកការពារបរិស្ថាន យល់ថារបាយការណ៍របស់ស្ថាប័នអន្តរជាតិអាចជួយឱ្យភាគីពាក់ព័ន្ធដូចជា រដ្ឋាភិបាល អ្នកបញ្ជាទិញ និងនិយោជកសិក្សាស្រាវជ្រាវឱ្យបានច្បាស់លាស់បន្ថែមទៀត ដើម្បីអន្តរាគមន៍ និងឆ្លើយតប ហើយរួមចំណែកដោះស្រាយបញ្ហា និងទប់ស្កាត់ការបាត់បង់ព្រៃឈើ និងផលប៉ះពាល់ការបម្រែបម្រួលអាកាសធាតុសកល។
កម្ពុជា គឺជាប្រទេសទី១០ ក្នុងពិភពលោកដែលរងការបាត់បង់ព្រៃឈើខ្លាំងជាងគេបំផុតក្នុងឆ្នាំ២០១៩ គឺរហូតដល់ទៅជាង ៦ម៉ឺន ៣ពាន់ហិកតារ។ ទិន្នន័យពីផ្កាយរណបរបស់អឺរ៉ុប និងអាមេរិក រកឃើញថា មានការកើនឡើងមិនធ្លាប់មានពីមុនមក នូវការបាត់បង់ព្រៃឈើប្រចាំឆ្នាំនៅកម្ពុជា។ គិតចាប់ពីឆ្នាំ២០០០ មក កម្ពុជាបានបាត់បង់គម្របព្រៃឈើរហូតដល់ទៅ ២៦% ស្មើនឹង ២លាន ៣សែនហិកតារ៕
កំណត់ចំណាំចំពោះអ្នកបញ្ចូលមតិនៅក្នុងអត្ថបទនេះ៖ ដើម្បីរក្សាសេចក្ដីថ្លៃថ្នូរ យើងខ្ញុំនឹងផ្សាយតែមតិណា ដែលមិនជេរប្រមាថដល់អ្នកដទៃប៉ុណ្ណោះ។
អត្ថបទពេញនិយម
RFA
- អាជ្ញាធរក្រុងភ្នំពេញ ចាប់ខ្លួនមន្ត្រីគណបក្សភ្លើងទៀន៣នាក់
- តុលាការដោះលែងសកម្មជនគណបក្សប្រឆាំង និយមលោក កឹម សុខា គឺលោក យឹម ស៊ីណន ឱ្យនៅក្រៅឃុំបណ្ដោះអាសន្ន
- លោក ស ខេង ចង់ឱ្យមានការធ្វើតេស្ដរកគ្រឿងញៀនលើពលរដ្ឋចាប់ពីអាយុ១៣ឆ្នាំដល់ក្រោម៤៥ឆ្នាំ
- "លោក ហ៊ុន សែន សម្ញែងនាឡិកាដៃតម្លៃរាប់លានដុល្លារ បង្ហាញថា លោកជាមេដឹកនាំពុករលួយ"
- សង្គមស៊ីវិលប្រតិកម្មនឹងក្រសួងអប់រំដែលឱ្យសិស្សឈប់សំរាកយូរដើម្បីគាំទ្រកីឡាស៊ីហ្គេម