"ការពង្រីកផ្ទៃដីទ័ពអាកាសនៅរាម នឹងនាំឱ្យសង្ស័យកាន់តែខ្លាំងពីវត្តមានទ័ពចិននៅកម្ពុជា"
2023.03.26
រដ្ឋមន្ត្រីការពារជាតិ លោក ទៀ បាញ់ ទទួលរថយន្តយោធាជំនួយចិន កាលពីថ្ងៃទី២០ ខែកញ្ញា ឆ្នាំ២០២៣។
រូប៖ ហ្វេសប៊ុកលោក ទៀ បាញ់
មន្ត្រីគណបក្សប្រឆាំង និងអ្នកវិភាគនយោបាយថា ការពង្រីកផ្ទៃដីបញ្ជាការដ្ឋានទ័ពអាកាសនៅឆ្នេរសមុទ្ររាម នឹងធ្វើឱ្យសហរដ្ឋអាមេរិក និងបណ្ដាប្រទេសក្នុងតំបន់កាន់តែមានការសង្ស័យ ពីវត្តមានកងទ័ពចិននៅកម្ពុជា។ ការលើកឡើងបែបនេះ គឺបន្ទាប់ពីមានព័ត៌មានអំពីការកាត់ដីឆ្នេរសមុទ្ររាមជិត ២០០ហិកតារ (១៨៧ហិកតារ) ពីក្រុមហ៊ុនឯកជនចំនួន ២ ទៅដល់ក្រសួងការពារជាតិ។
មន្ត្រីជាន់ខ្ពស់គណបក្សសង្គ្រោះជាតិ និងអ្នកវិភាគនយោបាយ លើកឡើងស្រដៀងៗគ្នាថា ការកាត់ផ្ទៃដីឧទ្យានសមុទ្ររាមជិត ២០០ហិកតារ (១៨៧ហិកតារ) បន្ថែមទៅដល់បញ្ជាការដ្ឋានកងទ័ពអាកាស ក្រសួងការពារជាតិ គឺជាសញ្ញាថ្មីបន្ថែមទៀតដែលអាចនាំឱ្យប្រទេសលោកខាងលិច និងប្រទេសក្នុងតំបន់ សង្ស័យពីវត្តមានកងទ័ពចិននៅកម្ពុជា។
មន្ត្រីជាន់ខ្ពស់គណបក្សសង្គ្រោះជាតិ លោក អ៊ំ សំអាន ប្រាប់វិទ្យុអាស៊ីសេរីថា ប្រសិនបើរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាពិតជាបានផ្ដល់ទីតាំងដល់កងទ័ពចិននៅកម្ពុជាពិតប្រាកដមែននោះ គឺប្រៀបដូចជា យកភ្លើងដុតខ្លួនដូច្នេះដែរ។ លោក អ៊ំ សំអាន ថា នៅពេលវិស័យយោធាកម្ពុជាមានទំនាក់ទំនងល្អជាមួយប្រទេសចិន នោះសមត្ថភាពការពារជាតិកម្ពុជាមិនអាចរឹងមាំបាននោះឡើយ ព្រោះវិស័យយោធាចិនមិនមានបច្ចេកវិទ្យាទាន់សម័យ ដូចបណ្ដាប្រទេសលោកខាងលិចនោះទេ។
លោក អ៊ំ សំអាន៖ «កម្ពុជាត្រូវប្រកាន់ជំហរអព្យាក្រឹត្យ ធ្វើម៉េចត្រូវមានទំនាក់ទំនងល្អជាមួយទាំងលោកខាងលិច និងប្រទេសកុម្មុយនិស្ត អាហ្នឹងបានយើងអាចពង្រឹងសមត្ថភាពរបស់យើងបាន ទាំងសមត្ថភាព គ្រឿងសព្វាវុធ ហើយនឹងថវិកាដើម្បីពង្រឹងទៅដល់វិស័យការពារជាតិរបស់កម្ពុជា»។
ក្ដីបារម្ភនេះបានកើតឡើងបន្ទាប់ពីសារព័ត៌មានក្នុងស្រុកផ្សាយអនុក្រឹត្យមួយ ដែលរដ្ឋាភិបាលបានសម្រេចធ្វើអនុប្រយោគផ្ទៃដីជិត ២០០ហិកតារ (១៨៧ហិកតារ) ស្ថិតក្នុងតំបន់ប្រើប្រាស់ដោយចិរភាព នៃឧទ្យានជាតិសមុទ្រព្រះសីហនុរាម ខេត្តព្រះសីហនុ ទៅឲ្យក្រសួងការពារជាតិ។ អនុក្រឹត្យដែលចុះហត្ថលេខាដោយលោកនាយករដ្ឋមន្ត្រីកាលពីខែកញ្ញា ឆ្នាំ២០២២ ហើយសារព័ត៌មានក្នុងស្រុកទើបផ្សាយកាលពីថ្ងៃទី២៤ មីនា បង្ហាញថា រដ្ឋាភិបាលបានកាត់ផ្ទៃដីពីគម្រោងអភិវឌ្ឍរបស់ក្រុមហ៊ុន រ៉ូយ៉ាល់ គ្រុប (Royal Group) របស់ឧកញ៉ា គិត ម៉េង និងក្រុមហ៊ុន លីស៊ីន ឌេវើឡុបមិន (Lixin Devolopment) របស់ក្មួយនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន គឺលោក ហ៊ុន តូ ១៥៧ហិកតារ ឲ្យទីបញ្ជាការដ្ឋានការពារអាកាស និងដី ៣០ហិកតារផ្សេងទៀត សម្រាប់ដាក់ប្រព័ន្ធរ៉ាដាកងទ័ពជើងទឹក។ ទីតាំងដីជិត ២០០ហិកតារបន្ថែមនេះ ស្ថិតនៅជាប់នឹងទីតាំងកងទ័ពជើងទឹករាម ដែលសហគមន៍អន្តរជាតិតែងតែសង្ស័យថា នឹងប្រើប្រាស់ដោយយោធាចិន។
ជុំវិញរឿងនេះ អ្នកស្រាវជ្រាវដើម្បីការអភិវឌ្ឍសង្គមបណ្ឌិត សេង សារី យល់ឃើញថា ដើម្បីបញ្ឈប់ការសង្ស័យទាំងនេះ រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាត្រូវមានតម្លាភាពក្នុងការឆ្លើយតបប្រកបដោយភាពត្រឹមត្រូវ និងហ៊ានទទួលយកការធ្វើទស្សនកិច្ចរបស់បណ្ដាប្រទេសនៅក្នុងតំបន់នោះ។ បណ្ឌិត សេង សារី បន្តថា ដើម្បីធ្វើឱ្យមានតុល្យភាពទំនាក់ទំនងវិស័យយោធារវាងប្រទេសមហាអំណាច រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាត្រូវតែមានទំនាក់ទំនងផ្នែកយោធាឲ្យមានភាពស្មើគ្នារវាងលោកខាងលិច និងចិន។
បណ្ឌិត សេង សារី៖ «អ្វីដែលសំខាន់បំផុតនោះថា តើកម្ពុជាមានសមត្ថភាពនៅក្នុងការធ្វើតុល្យភាពនៃទំនាក់ទំនងរវាងមហាអំណាចទាំង២ ដែលកំពុងប្រកួតប្រជែងឥទ្ធិពលគ្នាហ្នឹងដោយរបៀបណា បើសិនជាក្នុងករណីឧទាហរណ៍ថា សមយុទ្ធនាគមាស ដែលធ្វើជាមួយនឹងចិនហ្នឹង គួរតែថ្នាក់ដឹកនាំកងទ័ពកម្ពុជាហ្នឹង ប្រកាសថា នឹងមានការធ្វើសមយុទ្ធយោធាជាមួយហ្នឹងបណ្ដាប្រទេសលោកសេរីមួយចំនួន មិនមែនធ្វើសមយុទ្ធយោធាជាមួយនឹងប្រទេសចិនហើយ ក៏បន្តស្ងាត់ ការបង្ហាញអំពីលទ្ធភាពក្នុងការធ្វើសមយុទ្ធយោធាជាមួយហ្នឹងប្រទេសលោកសេរីនោះទេ»។
យោធាកម្ពុជា និងចិន កំពុងជាប់ដៃធ្វើសមយុទ្ធនាគមាសជាមួយគ្នា នៅខេត្តកំពង់ឆ្នាំង។ សមយុទ្ធនាគមាស បានចាប់ផ្ដើមពីថ្ងៃទី២៣ ខែមីនា ទៅដល់ថ្ងៃទី៨ ខែមេសា ដោយមានកងទ័ពកម្ពុជា និងចិនចូលរួមចំនួនជាង ៨០០នាក់។ ក្រសួងការពារជាតិអះអាងថា សមយុទ្ធយោធានេះ ធ្វើឡើងដើម្បីពង្រឹងសមត្ថភាពកងទ័ពរក្សាសណ្ដាប់ធ្នាប់ សន្តិភាព និងជួយសង្គ្រោះគ្រោះធម្មជាតិ។ ទោះបីយ៉ាងណារដ្ឋាភិបាលឯកបក្សលោក ហ៊ុន សែន ធ្លាប់សម្រេចលុបចោលសមយុទ្ធយោធារួមគ្នា «ឆ្មាំអង្គរ» ជាមួយសហរដ្ឋអាមេរិក កាលពីឆ្នាំ២០១៧ ដោយយកលេសថា រវល់រៀបចំការបោះឆ្នោត។ ការលុបចោលសមយុទ្ធយោធានឹងអាមេរិកនេះ ក្រោយមានការផ្សាយព័ត៌មាន កាលពីឆ្នាំ២០១៩ថា កម្ពុជាបានចុះកិច្ចព្រមព្រៀងសម្ងាត់អនុញ្ញាតឱ្យយោធាចិនប្រើប្រាស់មួយផ្នែកនៃមូលដ្ឋានទ័ពជើងទឹករាមសម្រាប់រយៈពេល ៣០ឆ្នាំ ហើយនឹងមានការបន្តដោយស្វ័យប្រវត្តិរៀងរាល់ ១០ឆ្នាំម្ដង និងបានវាយកម្ទេចអគារដែលសាងសង់ឡើងដោយជំនួយសហរដ្ឋអាមេរិក។
អ្នកវិភាគនយោបាយចាស់វស្សា បណ្ឌិត ឡៅ ម៉ុងហៃ យល់ឃើញថា ដើម្បីធានាថា កម្ពុជាបានគោរពកិច្ចព្រមព្រៀងអធិបតេយ្យភាព ឯករាជ្យ និងអព្យាក្រឹតភាពកម្ពុជា ដែលជាផ្នែកមួយនៃកិច្ចព្រមព្រៀងសន្តិភាពទីក្រុងប៉ារីស ដោយបានហាមមិនឲ្យមានមូលដ្ឋានយោធា និងបុគ្គលិកយោធាបរទេសនៅលើទឹកដីរបស់ខ្លួន បណ្ដាប្រទេសហត្ថលេខីណាមួយ គួរតែស្នើសុំឱ្យបង្កើតគណៈកម្មាធិការតម្លាភាពមួយ ដើម្បីពិនិត្យមើលការអនុវត្តកិច្ចព្រមព្រៀងទីក្រុងប៉ារីសមួយនេះឡើងវិញ។ លោកបន្តថា តាមរយៈការអនុវត្តតាមកិច្ចព្រមព្រៀងសន្តិភាពទីក្រុងប៉ារីស ដែលមានទាំងប្រទេសចិន ថៃ វៀតណាម ជាដើមបានចូលរួមផងដែរនោះ មិនត្រឹមតែអាចបញ្ឈប់ការសង្ស័យពីសំណាក់បណ្ដាប្រទេសផ្សេងៗអំពីវត្តមានកងទ័ពចិន នៅកម្ពុជានោះទេ ប៉ុន្តែក៏អាចធានាបានបូរណភាពទឹកដីកម្ពុជា ដែលមិនអាចរំលោភបំពានបានផងដែរ។
វិទ្យុអាស៊ីសេរីមិនអាចទាក់ទងអ្នកនាំពាក្យក្រសួងការពារជាតិ លោក ឈុំ សុជាត ដើម្បីបកស្រាយជុំវិញរឿងនេះបាននៅឡើយ កាលពីថ្ងៃទី២៥ ខែមីនា។ ប៉ុន្តែអ្នកនាំពាក្យគណបក្សកាន់អំណាចលោក សុខ ឥសាន ប្រាប់វិទ្យុអាស៊ីសេរីថា លោកមិនបានដឹងពីការចេញអនុក្រឹត្យកាត់ដីតំបន់សមុទ្ររាម ទៅឱ្យក្រសួងការពារជាតិនេះឡើយ។
កម្ពុជា-ចិនបានចាប់ផ្ដើមគម្រោងអភិវឌ្ឍន៍មូលដ្ឋានទ័ពជើងទឹករាម ស្ថិតក្រោមជំនួយពីប្រទេសចិន កាលពីខែមិថុនា ឆ្នាំ២០២២។ លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន កាលពីពេលថ្មីៗនេះ បានបដិសេធម្ដងហើយម្ដងទៀត ពីវត្តមានយោធាចិននៅកម្ពុជា ប៉ុន្តែ លោកថា កម្ពុជាជាម្ចាស់ប្រទេស ដូច្នេះកម្ពុជាមានសិទ្ធិសម្រេច៕
កំណត់ចំណាំចំពោះអ្នកបញ្ចូលមតិនៅក្នុងអត្ថបទនេះ៖ ដើម្បីរក្សាសេចក្ដីថ្លៃថ្នូរ យើងខ្ញុំនឹងផ្សាយតែមតិណា ដែលមិនជេរប្រមាថដល់អ្នកដទៃប៉ុណ្ណោះ។
អត្ថបទពេញនិយម
RFA
- លោក ថេង សាវឿន និងសហការីសរសេរលិខិតសុំទោសលោក ហ៊ុន សែនដើម្បីរួចពីការឃុំខ្លួន
- ហេតុអ្វីលោក ឡេង ណាវ៉ាត្រា និងអតិថិជនមិនប្រើប្រាស់តុលាការដោះស្រាយវិវាទបែរជាវាយប្រហារគ្នាតាមបណ្ដាញសង្គម?
- លោក ហ៊ុន សែន ផ្ដល់មរតកនយោបាយកំសាកដល់លោក ហ៊ុន ម៉ាណែត ជាបន្តបន្ទាប់
- កម្មករត្រូវបានបង្ខំឱ្យទៅស្ដាប់លោក ហ៊ុន សែន និយាយ
- អាមេរិកនិងប្រទេសប្រជាធិបតេយ្យធំៗព្រមានកម្ពុជាក្រោយផាត់ភ្លើងទៀនចេញពីការបោះឆ្នោត
អត្ថបទពេញនិយម
នយោបាយ
- លោក រ៉ុង ឈុន អំពាវនាវដល់អ្នកគាំទ្រគណបក្សភ្លើងទៀន កុំឱ្យតក់ស្លុត ឬរាថយ ទោះជាក្រុមប្រឹក្សាធម្មនុញ្ញមិនឱ្យគណបក្សនេះចូលរួមការបោះឆ្នោតខាងមុខ
- លោក ហ៊ុន សែន រងការរិះគន់រឿងជេរប្រមាថសកម្មជនសិទ្ធិមនុស្សកញ្ញា សេង ធារី
- លោក ហ៊ុន សែន ប្រកាសបន្តដឹកនាំនយោបាយដដែល ទោះលោកមិនធ្វើជានាយករដ្ឋមន្ត្រីនៅពេលខាងមុខក្ដី
- ក្រុមប្រឹក្សាធម្មនុញ្ញសម្រេចមិនឱ្យគណបក្សភ្លើងទៀនចូលប្រកួតការបោះឆ្នោតដូច គ.ជ.ប ដែរ
- គណបក្សភ្លើងទៀន គ្រោងប្រមូលផ្ដុំសមាជិកបក្ស ១ម៉ឺននាក់ តស៊ូមតិនៅទីលានប្រជាធិបតេយ្យ