សភាអឺរ៉ុប អនុម័តជាផ្លូវការសេចក្ដីសម្រេចព្រមានដកប្រព័ន្ធអនុគ្រោះពន្ធ EBA បន្ថែមទៀតពីកម្ពុជា
2023.03.17
(រូបឯកសារ) ពរលដ្ឋនៅខេត្តបាត់ដំបង តម្រង់ជួរចូលទៅបោះឆ្នោត កាលពីឆ្នាំ២០២២។
រូបពីពលរដ្ឋ
សភាអឺរ៉ុប អនុម័តជាផ្លូវការសេចក្តីសម្រេចថ្មីមួយព្រមានដកប្រព័ន្ធអនុគ្រោះពន្ធ «គ្រប់មុខទំនិញទាំងអស់លើកលែងតែអាវុធ» (EBA) ពីកម្ពុជា ប្រសិនបើការបោះឆ្នោតជាតិខែកក្កដា ខាងមុខ ប្រព្រឹត្តទៅមិនស្របតាមស្តង់ដារអន្តរជាតិ ឬប្រសិនបើនៅតែមានការបន្តរំលោភសិទ្ធិមនុស្ស។ ការអនុម័តសេចក្ដីសម្រេចនេះ ធ្វើឡើងក្រោយតុលាការក្រោមបញ្ជារបស់លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន បានកាត់ទោសមេបក្សប្រឆាំងលោក កឹម សុខា ឱ្យជាប់គុក ២៧ឆ្នាំ ជំនួសដោយការឃុំខ្លួនក្នុងផ្ទះបណ្ដោះអាសន្ន និងការដកហូតសិទ្ធិធ្វើនយោបាយអស់មួយជីវិត។
ការអនុម័តសេចក្តីសម្រេចរបស់សភាអឺរ៉ុបនេះ ធ្វើឡើងកាលពីថ្ងៃទី១៦ ខែមីនា ដោយសំឡេងគាំទ្រ ៤៩៦ សំឡេង ទល់នឹងសំឡេងប្រឆាំង ១១ សំឡេង និងសំឡេងអនុប្បវាទ ៣៦ សំឡេង ក្នុងចំណោមតំណាងរាស្ត្រសភាអឺរ៉ុបសរុប ៧៥១ សំឡេង។
សេចក្ដីសម្រេចនេះដំបូងឡើយស្នើដោយក្រុមតំណាងរាស្ត្រសភាអឺរ៉ុបជាង ៥០នាក់នេះ កាលពីថ្ងៃទី១៥ ខែមីនា។
សេចក្ដីសម្រេចនេះមាន ៧ចំណុចធំៗ។ ចំណុចសំខាន់មួយនៃសេចក្ដីសម្រេចនេះ គឺការអំពាវនាវឱ្យដកប្រព័ន្ធអនុគ្រោះពន្ធ EBA ពីកម្ពុជាបន្ថែមទៀត ប្រសិនបើការបោះឆ្នោតជាតិជ្រើសតាំងតំណាងរាស្ត្រខែកក្កដាខាងមុខនេះ ធ្វើឡើងមិនស្របតាមស្តង់ដារអន្តរជាតិ ឬប្រសិនបើនៅតែបន្តកើតមានការរំលោភសិទ្ធិមនុស្ស។
ចាប់តាំងពីខែសីហា ឆ្នាំ២០២០មក សហភាពអឺរ៉ុប បានដកប្រព័ន្ធអនុគ្រោះពន្ធ EBA ២០% ពីកម្ពុជា លើតម្លៃទំនិញនាំចូលទៅទីផ្សារអឺរ៉ុបជាង ១ពាន់លានដុល្លារ។ ការណ៍នេះ គឺដោយសារតែរដ្ឋាភិបាលលោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន រម្លាយគណបក្សសង្គ្រោះជាតិកាលពីចុងឆ្នាំ២០១៧ និងរៀបចំព្រឹត្តិការណ៍បោះឆ្នោតជាតិដែលរងនូវការរិះគន់ថា ជាការបោះឆ្នោត «ក្លែងក្លាយ» ឬ «បង្គ្រប់កិច្ច» កាលពីខែកក្កដា ឆ្នាំ២០១៨កន្លងទៅ។
សេចក្តីសម្រេចដែលទើបអនុម័តចុងក្រោយនេះក្លាយជាការព្រមានផ្លូវការរបស់សភាអឺរ៉ុបជាលើកទីពីរក្រោយអឺរ៉ុបបានដកប្រព័ន្ធអនុគ្រោះពន្ធ EBA ២០%ពីកម្ពុជា។ នៅមុនការបោះឆ្នោតជ្រើសរើសក្រុមប្រឹក្សាឃុំ-សង្កាត់អាណត្តិទី៥ កាលពីខែមិថុនា ឆ្នាំ២០២២កន្លងទៅ សភាអឺរ៉ុបធ្លាប់បានអនុម័តសេចក្ដីសម្រេចម្ដងរួចមកហើយដោយព្រមានពីការដកហូតប្រព័ន្ធអនុគ្រោះ EBA ទាំងស្រុងពីកម្ពុជា បើរកឃើញថា ការបោះឆ្នោតនៅកម្ពុជាធ្វើឡើងមិនត្រឹមត្រូវ និងយុត្តិធម៌។
ក្រៅពីព្រមានដកប្រព័ន្ធអនុគ្រោះពន្ធ EBA ពីកម្ពុជាបន្ថែមទៀតនេះ ចំណុចទី៦ នៃសេចក្ដីសម្រេចនេះក៏ជំរុញឱ្យក្រុមប្រឹក្សាអឺរ៉ុបអនុវត្តការដាក់ទណ្ឌកម្មជាក់លាក់មកលើបុគ្គលកម្ពុជាទាំងឡាយណាដែលពាក់ព័ន្ធនឹងអំពើរំលោភសិទ្ធិមនុស្សធ្ងន់ធ្ងរ ឬពាក់ព័ន្ធនឹងការរំលាយ និងការរឹតត្បិតជាបន្តបន្ទាប់មកលើក្រុមអ្នកប្រឆាំងនៅកម្ពុជាផងដែរ។
គិតត្រឹមម៉ោងផ្សាយនេះ រដ្ឋាភិបាល និងរដ្ឋសភាឯកបក្សរបស់លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន នៅមិនទាន់បញ្ចេញប្រតិកម្មផ្លូវការណាមួយជុំវិញសេចក្ដីសម្រេចរបស់សភាអឺរ៉ុបនៅឡើយទេ។
វិទ្យុអាស៊ីសេរីមិនអាចសុំអត្ថាធិប្បាយពីប្រធានអង្គភាពអ្នកនាំពាក្យរដ្ឋាភិបាល លោក ផៃ ស៊ីផាន បានទេនៅថ្ងៃទី១៦ ខែមីនា ដោយជំនួយការលោកប្រាប់ថា លោកកំពុងពិនិត្យសុខភាពនៅប្រទេសថៃ។
ទោះយ៉ាងណាក្ដី លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន នៅថ្ងៃទី១៦ ខែមីនា បានបញ្ចេញប្រតិកម្មជាបន្តបន្ទាប់ក្រោយតុលាការរបស់លោកបានចេញសាលក្រមកាត់ទោសលោក កឹម សុខា។ លោក ហ៊ុន សែន ស្ដីបន្ទោសទូតបរទេសលោកខាងលិចមួយចំនួន ដោយមិនបញ្ចេញឈ្មោះ ដែលលោកថា ជាអ្នកចូលរួមចំណែក «ដាក់ទោស»លោក កឹម សុខា ដោយសារតែពួកគេបានមានជំនួបផ្ទាល់ជាបន្តបន្ទាប់ជាមួយលោក កឹម សុខា។
លោក ហ៊ុន សែន៖ «វាជាការជ្រៀតជ្រែកមួយ ដែលមានចរិតជាយុទ្ធនាការបំផ្លាញកេរ្តិ៍ឈ្មោះកម្ពុជា ហើយបំផ្លាញកេរ្តិ៍ឈ្មោះលើកនេះ គឺចំពេលដែលកម្ពុជារៀបចំការបោះឆ្នោត។ អ៊ីចឹងទេ បានជាខ្ញុំប្រាប់ទូតមួយថា កន្លងទៅនេះ ពួកអ្នកឯងធ្វើសកម្មភាពរួមចំណែកដាក់ទោសមនុស្ស ដែលគេទើបនឹងកាត់ទោស។ អ្នកឯងសួរសុខទុក្ខចុះ សួរសុខទុក្ខឡើង។ បន្តិចជួបៗ។ អាហ្នឹងហើយស្មានតែតុលាការគេមិនយកចិត្តទុកដាក់អាហ្នឹង?»។
លោក ហ៊ុន សែន ទម្លាយថា គឺដោយសារតែរឿងមន្ត្រីទូតលោកខាងលិចជួបលោក កឹម សុខា បែបនេះហើយ ដែលធ្វើឱ្យលោកមិនទុកចិត្តលើកលែងទោសឱ្យអ្នកណាទាំងអស់។
ទោះយ៉ាងណា លោក ហ៊ុន សែន ខ្លួនឯង គឺជាអ្នកនៅពីក្រោយការបញ្ជាក្នុងសំណុំរឿង «ក្បត់ជាតិ» របស់មេគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ លោក កឹម សុខា នេះ រាប់ចាប់តាំងពីការបញ្ជាឱ្យចាប់ខ្លួនទាំងកណ្ដាលយប់ រហូតដល់ការនិយាយក្នុងន័យឱ្យតុលាការអូសបន្លាយសំណុំរឿងលោក កឹម សុខា រហូតដល់ក្រោយការបោះឆ្នោតជាតិឆ្នាំ២០២៣។
តុលាការក្រុងភ្នំពេញ កាលពីថ្ងៃទី០៣ ខែមីនា បានកាត់ទោសលោក កឹម សុខា អាយុ៦៩ឆ្នាំ ឱ្យជាប់គុករយៈពេល ២៧ឆ្នាំ ពីបទសន្ទិដ្ឋភាពជាមួយបរទេស ឬបទឃុបឃិតត្រូវរ៉ូវគ្នាជាមួយបរទេស។ ការកាត់ទោសឱ្យជាប់គុកនេះ ត្រូវបានជំនួសដោយការឃុំខ្លួនក្នុងផ្ទះបណ្ដោះអាសន្ន និងទោសបន្ថែមមួយចំនួន ដូចជាដកហូតសិទ្ធិបោះឆ្នោត សិទ្ធិឈរឈ្មោះឱ្យគេបោះឆ្នោត និងសិទ្ធិធ្វើសកម្មភាពនយោបាយ ពេញមួយជីវិត។ ទន្ទឹមនឹងនេះ លោកក៏ត្រូវបានដាក់ឱ្យស្ថិតក្រោមវិធានការត្រួតពិនិត្យតាមផ្លូវតុលាការ ហាមប្រាមមិនឱ្យចេញពីបរិវេណនៃលំនៅឋាន និងមិនឱ្យជួបបុគ្គលណាម្នាក់ ទាំងខ្មែរ និងបរទេស ដោយផ្ទាល់ ឬដោយប្រយោលតាមប្រព័ន្ធបច្ចេកវិទ្យា លើកលែងតែសមាជិកគ្រួសារ។
សេចក្ដីសម្រេចរបស់សភាអឺរ៉ុប ក៏បានអំពាវនាវឱ្យដោះលែងលោក កឹម សុខា និងមន្ត្រីគណបក្សប្រឆាំងទាំងអស់ដែលត្រូវបានកាត់ទោស ឬឃុំឃាំងដោយសារតែរឿងនយោបាយ ជាបន្ទាន់ និងដោយឥតលក្ខខណ្ឌ។ សភាអឺរ៉ុប ក៏មិនភ្លេចនិយាយយោងទៅដល់ការកាត់ទោសជាក្រុមក្នុងពេលតែមួយលើក្រុមមន្ត្រីគណបក្សប្រឆាំង ការកាត់ទោសកញ្ញា សេង ធារី និងមន្ត្រីជាន់ខ្ពស់គណបក្សភ្លើងទៀនដទៃទៀត នារយៈពេលកន្លងមកនេះ ព្រមទាំងការបិទវិទ្យុសំឡេងប្រជាធិបតេយ្យ VOD កាលពីថ្ងៃទី១៣ ខែកុម្ភៈ ផងដែរ។
សភាអឺរ៉ុប ជំរុញឱ្យអាជ្ញាធរកម្ពុជាត្រូវធានាថា ការបោះឆ្នោតជាតិក្នុងខែកក្កដា ឆ្នាំ២០២៣នេះ នឹងប្រព្រឹត្តទៅដោយសេរី និងយុត្តិធម៌ ដោយអនុញ្ញាតឱ្យគ្រប់គណបក្សនយោបាយទាំងអស់អាចធ្វើយុទ្ធនាការដោយស្មើភាពគ្នា ដោយសេរី និងតម្លាភាព ខណៈគណៈកម្មាធិការជាតិរៀបចំការបោះឆ្នោត (គ.ជ.ប) ត្រូវមានតម្លាភាព និងមានការចូលរួមពីគ្រប់ភាគីពាក់ព័ន្ធ។ សេចក្ដីសម្រេចនេះ ក៏បន្តអំពាវនាវឱ្យអាជ្ញាធរកម្ពុជាបើកឱ្យគណបក្សសង្គ្រោះជាតិរស់ឡើងវិញ និងអាចចូលរួមក្នុងការបោះឆ្នោតខាងមុខជាបន្ទាន់។
ទិន្នន័យរបស់ក្រសួងពាណិជ្ជកម្មកម្ពុជា ឱ្យដឹងថា ពាណិជ្ជកម្មរវាងកម្ពុជា និងសហភាពអឺរ៉ុប ក្នុងឆ្នាំ២០២២ កន្លងទៅ មានទំហំជាទឹកប្រាក់ជាង ៤ពាន់៨រយ លានដុល្លារ (៤.៨៥៧លានដុល្លារ) គឺកើនឡើងជិត ១៦% បើធៀបនឹងឆ្នាំ២០២១។ ក្នុងឆ្នាំ២០២២ ដដែល កម្ពុជាបាននាំចេញទំនិញទៅដាក់លក់នៅទីផ្សារសហភាពអឺរ៉ុបក្នុងតម្លៃសរុបរហូតដល់ជាង ៤ពាន់លានដុល្លារ ខណៈកម្ពុជាទិញពីអឺរ៉ុបវិញ បានត្រឹមតែជាង ៨០០លានដុល្លារ (៨១២លានដុល្លារ) ប៉ុណ្ណោះ។
ខុសពីមិត្តដែកថែបចិន សហភាពអឺរ៉ុប និងសហរដ្ឋអាមេរិក នៅតែជាទីផ្សារទិញទំនិញដ៏ធំបំផុតចំនួនពីររបស់កម្ពុជា ដែលកម្ពុជារកស៊ីចំណេញខ្លាំង។ ផ្ទុយទៅវិញ មិត្តដែកថែបចិនមិនបានផ្តល់ផលចំណេញច្រើនដល់កម្ពុជាឡើយ ដោយចិនពូកែតែខាងយកទំនិញរបស់ខ្លួនមកលក់ឱ្យខ្មែរ គឺរហូតដល់ទៅជិត ១ម៉ឺនលានដុល្លារ ខណៈប្រទេសនេះទិញទំនិញពីកម្ពុជាវិញបានត្រឹមតែជាង ១ពាន់២រយលានដុល្លារប៉ុណ្ណោះ៕
កំណត់ចំណាំចំពោះអ្នកបញ្ចូលមតិនៅក្នុងអត្ថបទនេះ៖ ដើម្បីរក្សាសេចក្ដីថ្លៃថ្នូរ យើងខ្ញុំនឹងផ្សាយតែមតិណា ដែលមិនជេរប្រមាថដល់អ្នកដទៃប៉ុណ្ណោះ។
អត្ថបទពេញនិយម
RFA
- លោក ថេង សាវឿន និងសហការីសរសេរលិខិតសុំទោសលោក ហ៊ុន សែនដើម្បីរួចពីការឃុំខ្លួន
- ហេតុអ្វីលោក ឡេង ណាវ៉ាត្រា និងអតិថិជនមិនប្រើប្រាស់តុលាការដោះស្រាយវិវាទបែរជាវាយប្រហារគ្នាតាមបណ្ដាញសង្គម?
- លោក ហ៊ុន សែន ផ្ដល់មរតកនយោបាយកំសាកដល់លោក ហ៊ុន ម៉ាណែត ជាបន្តបន្ទាប់
- កម្មករត្រូវបានបង្ខំឱ្យទៅស្ដាប់លោក ហ៊ុន សែន និយាយ
- អាមេរិកនិងប្រទេសប្រជាធិបតេយ្យធំៗព្រមានកម្ពុជាក្រោយផាត់ភ្លើងទៀនចេញពីការបោះឆ្នោត
អត្ថបទពេញនិយម
នយោបាយ
- លោក រ៉ុង ឈុន អំពាវនាវដល់អ្នកគាំទ្រគណបក្សភ្លើងទៀន កុំឱ្យតក់ស្លុត ឬរាថយ ទោះជាក្រុមប្រឹក្សាធម្មនុញ្ញមិនឱ្យគណបក្សនេះចូលរួមការបោះឆ្នោតខាងមុខ
- លោក ហ៊ុន សែន រងការរិះគន់រឿងជេរប្រមាថសកម្មជនសិទ្ធិមនុស្សកញ្ញា សេង ធារី
- លោក ហ៊ុន សែន ប្រកាសបន្តដឹកនាំនយោបាយដដែល ទោះលោកមិនធ្វើជានាយករដ្ឋមន្ត្រីនៅពេលខាងមុខក្ដី
- ក្រុមប្រឹក្សាធម្មនុញ្ញសម្រេចមិនឱ្យគណបក្សភ្លើងទៀនចូលប្រកួតការបោះឆ្នោតដូច គ.ជ.ប ដែរ
- គណបក្សភ្លើងទៀន គ្រោងប្រមូលផ្ដុំសមាជិកបក្ស ១ម៉ឺននាក់ តស៊ូមតិនៅទីលានប្រជាធិបតេយ្យ