សង្គមស៊ីវិលបារម្ភថា កសាងស្តូបមិត្តភាព-កម្ពុជាវៀតណាមជាង ២០ខេត្ត/ក្រុង ជានិមិត្តរូបបំបែកបំបាក់សាមគ្គីខ្មែរ
2024.08.31
ស្តូបមិត្តភាពកម្ពុជា-វៀតណាម ឋិតក្នុងខេត្តសៀមរាប ថតថ្ងៃទី២៩ ខែសីហា ឆ្នាំ២០២៤។
រូបពីពលរដ្ឋ
មន្ត្រីសង្គមស៊ីវិល និងពលរដ្ឋមិនគាំទ្រចំពោះការសាងសង់ស្តូបមិត្តភាព-កម្ពុជាវៀតណាមស្ទើរតែគ្រប់ខេត្ត/ក្រុងនៅទូទាំងប្រទេសនោះទេ ដោយពួកគេយល់ថា វាជានិមិត្តរូបនៃការបំបែកបំបាក់សាមគ្គីជាតិខ្មែរ និងជាផ្នែកមួយនៃយុទ្ធសាស្ត្រឈ្លានពានដីខ្មែររយៈពេលវែង។ ប៉ុន្តែមន្រ្តីនាំពាក្យបក្សកាន់អំណាចអះអាងថា ស្តូបមិត្តភាពកម្ពុជា-វៀតណាម កសាងឡើងសម្រាប់ការការគោរពដឹងគុណវៀតណាម ទោះបីអ្នកប្រវត្តិសាស្ត្រថា វៀតណាមចូលឈ្លានពានកម្ពុជាក្តី។
មកទល់ពេលនេះស្តូបមិត្តភាពកម្ពុជា-វៀតណាម បានសាងសង់រួចរាល់ស្ទើរតែគ្រប់ ២៥ខេត្ត/ក្រុងហើយ ក្នុងនោះរដ្ឋាភិបាលបានសង់សង់រូបនេះ នៅរាជធានីភ្នំពេញធំជាងគេ។
រដ្ឋាភិបាលបានពន្លឿនការកសាងស្តូបកាន់តែច្រើនក្នុងពេលដែលរំលាយគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ (CNRP) កាលពីឆ្នាំ ២០១៧ ដោយស្តូបភាគច្រើនឋិតនៅចំកណ្តាលក្រុងឬនៅចំទីប្រជុំជនខេត្ត/ក្រុង។
មន្ត្រីសង្គមស៊ីវិល និងពលរដ្ឋមើលឃើញថា ការកសាងស្តូបទាំងនេះនឹងគ្មានប្រយោជន៍ដល់សង្គមខ្មែរនោះឡើយ ដោយសារពលរដ្ឋខ្មែរមួយចំនួនមិនពេញចិត្តនឹងមនោគមន៍វិទ្យា ឈ្លានពានដីខ្មែរពីសំណាក់វៀតណាមរួមមាន ដែនដីកម្ពុជាក្រោម និងកោះត្រល់ជាដើម ហើយក្រោយមកបែរជាដាក់សម្ពាធឱ្យពលរដ្ឋខ្មែរដឹងគុណវៀតណាមថែមទៀត។
ពលរដ្ឋរស់នៅខេត្តស្ទឹងត្រែងថ្លែងសុំមិនបញ្ចេញឈ្មោះ ព្រោះបារម្ភពីសុវត្ថិភាពប្រាប់វិទ្យុអាស៊ីសេរីថា លោកមិនគាំទ្រចំពោះការសាងសងស្តូបទាំងនេះទេ ព្រោះបង្កហានិភ័យខ្ពស់សម្រាប់កូនខ្មែរនៅពេលអនាគត បូកផ្សំនឹងគម្រោង CLV-DTA។
លោកស្នើឱ្យរដ្ឋាភិបាលគិតគូឱ្យល្អិតល្អន់រឿងនេះដោយត្រូវទទួលយក ក្តីបារម្ភរបស់ពលរដ្ឋដោះស្រាយ។
ពលរដ្ឋសុំលាក់ឈ្មោះ៖ «៥០ឆ្នាំមុនអត់មានស្រូវនៅកៀកផងនៅតែវាធ្វើយើងបាន ធ្វើបានសព្វគ្រប់ចុះទម្រាំនឹងមានប៉ុននេះហើយ មិនចាំបាច់តែមានស្តូបអីច្រើននោះទេ។ ប្រសិនបើជាមិត្តភក្ដិ តែខ្ញុំខ្លាចតែមិនមែនជាមិត្តភក្តិ បើពិតជាមិត្តភក្កិ នោះសង្គមជាតិខ្មែរយើងនៅតែមិនសប្បាយចិត្តទៅអនាគត»។
កន្លងទៅអាជ្ញាធរខេត្តមួយចំនួនបានសង់ស្តូបមិត្តភាពកម្ពុជា-វៀតណាម ហើយបន្ទាប់ពីសង់រួចបានសម្ពោធដាក់ឱ្យដំណើរការ រម្លឹកគុណដល់ការធ្វើពលីកម្មជីវិតរបស់ពលរដ្ឋកម្ពុជា និងកងទ័ពស្ម័គ្រចិត្តរបស់វៀតណាមរំដោះកម្ពុជាចេញពីសម័យ ប៉ុល ពត។
កាលពីឆ្នាំ២០២០ អាជ្ញាធរខេត្តកំពង់ចាមបានប្រារព្ធពិធីសម្ពោធស្តូបនេះនៅកណ្តាលក្រុងកំពង់ចាមដោយមានមន្ត្រីជាន់ខ្ពស់រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា អ្នកស្រី ម៉ែន សំអន និងប្រធានអនុព័ន្ធយោធាវៀតណាមប្រចាំកម្ពុជា លោក ង្វៀន ថាញចិញ (Ngyien Thanhchhin) ព្រមទាំងអាជ្ញាធរខេត្ត និងពលរដ្ឋ ចូលរួមដែរ។
អ្នកនាំពាក្យគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា លោក សុខ ឥសាន បកស្រាយថា ស្តូបអនុស្សាវរីយមិត្តភាព-កម្ពុជាវៀតណាម កសាងឡើង ដើម្បីរំលឹកពីវីរភាព នៃរណសិរ្សសាមគ្គីសង្គ្រោះជាតិ ដោយមានការជួយគាំទ្រពីកងកម្លាំងវៀតណាម រំដោះថ្ងៃទី៧ ខែមករា ឆ្នាំ១៩៧៩។
លោកចាត់ទុកអ្នកដែលមិនពេញចិត្តនឹងស្តូបនេះ ភ្លេចកំណើតទី២ របស់ខ្លួន ដែលវៀតណាមជួយរំដោះកម្ពុជាចេញពីរបបខ្មែរក្រហម។
លោក សុខ ឥសាន៖ «ពីព្រោះថ្ងៃ ៧មករា ហ្នឹងហើយស្តូបអនុស្សាវរីយ៍ វាជាគោលកំណត់ នៃជីវិតគ្មានពីររបស់ប្រជាជនកម្ពុជា ទាំងខ្ញុំទាំងអីខ្ញុំទទួលស្គាល់បងប្អូនណាខុសៗ ទៅ អាហ្នឹងរឿងបងប្អូនទេ តែសម្រាប់ខ្ញុំ ថ្ងៃ ៧មករា ជាជីវិតទីពីររបស់ខ្ញុំ»។
តែទោះជាយ៉ាងណា ប្រធានក្រុមប្រឹក្សាឃ្លាំមើលកម្ពុជា លោក ម៉ែន ណាត យល់ថា ស្តូបនេះជានិមិត្តរូប នៃការខ្វែងគំនិតគ្នា រវាងអ្នកនយោបាយខ្មែរដែលរណបវៀតណាម និងមិនរណបវៀតណាម ខណៈដែលប្រវត្តិសាស្ត្រកម្ពុជាបញ្ជាក់ច្បាស់ថា វៀតណាមបានឈ្លានពានទឹកដីកម្ពុជាក្រោម។
លោកអះអាងថា លោកថ្លែងបែបនេះ មិនមែនមានន័យថារើសអើងជាតិសាសន៍នោះទេ ក៏ប៉ុន្តែមានភស្តុតាងជាច្រើនឆ្លុះបញ្ចាំងថា វៀតណាមមានមហិច្ឆតាឈ្លានដីខ្មែរ រួមមាន បង្កើតសន្ធិសញ្ញាកំណត់ព្រំដែនរដ្ឋខុសច្បាប់ ដើម្បីលេបដីខ្មែររួមជាកោះត្រល់ និងបញ្ជូនជនអន្តោប្រវេសន៍ខុសច្បាប់ជាដើម។
លោក ម៉ែន ណាត៖ «គេធ្វើមិត្តភាពជាមួយយើងទាល់តែគេខ្សែលើដូចសព្វថ្ងៃ អ៊ីចឹង វៀតណាមគេត្រួតត្រាបានឡាវទាំងមូលហើយឥឡូវកម្ពុជាចាប់ផ្ដើមរអិលបណ្ដើរៗ ហើយ តែបើ ហ៊ុន ម៉ាណែត នៅតែធ្វើអ៊ីចឹងទៀត ថ្ងៃណាមួយយើងហ្នឹងបារម្ភថា កម្ពុជាអាចនឹងរអិលចូលក្នុងមហិច្ឆតាវៀតណាមមិនដូចយើងទេ ព្រោះគេធ្វើការឈ្លានពានកម្ពុជានោះជាប់មិនដាច់នោះទេ គេធ្វើជាអចិន្ត្រៃយ៍ធ្វើហើយធ្វើទៀត»។
សារព័ត៌មានវៀតណាម ផ្សាយថា ភាគីកម្ពុជាបានស្នើសុំថវិកាចំនួនជាង ៧លានដុល្លារអាមេរិក (៧.៨០០.០០០) ដើម្បីកសាងស្តូបមិត្តភាពវៀតណាម-កម្ពុជា ចំនួន ១៧ស្តូប។
សារព័ត៌មាននេះ បានស្រង់សម្តី អគ្គលេខាធិការក្រុមប្រឹក្សាជាតិនៃរណសិរ្សសាមគ្គីអភិវឌ្ឍន៍មាតុភូមិកម្ពុជា លោក ញ៉ែម វ៉ាលី ដែលបានថ្លែងក្នុងកិច្ចប្រជុំមួយនៅក្រុងហូជីមិញឱ្យដឹងថា ស្តូបទាំងនេះមិនត្រឹមតែឧទ្ទិសដល់ប្រជាជនកម្ពុជា និងកងទ័ពស្ម័គ្រចិត្តវៀតណាម ដែលពលីជីវិតរំដោះប្រទេសកម្ពុជាប៉ុណ្ណោះទេ តែវាក៏បង្ហាញពីចំណងសាមគ្គីភាពប្រទេសទាំងពីរ។
លោកអរគុណដល់ក្រសួងការពារជាតិវៀតណាម ដែលបានផ្តល់មូលនិធិនេះ។
ជុំវិញរឿងនេះ អតីតតំណាងរាស្ត្រគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ លោក អ៊ុំ សំអាន សង្កេតឃើញថា ស្តូបមិត្តភាព-កម្ពុជាវៀតណាម តំណាងឱ្យសហព័ន្ធឥណ្ឌូចិនរបស់ហូជីមិញ ដែលមានកម្ពុជា វៀតណាម និងឡាវ។
លោកបញ្ជាក់ថា សហព័ន្ធឥណ្ឌូចិន នឹងចាប់ផ្តើមចេញដំណើរតាមរយៈគម្រោងអភិវឌ្ឍន៍ត្រីកោណ (CLV-DTA)។
លោក អ៊ុំ សំអាន៖ «រូបសំណាក់ហ្នឹង ក៏មាននារីខ្មែរបីកូន និងមានទាហានយួន និងទាហានឡាវ គេចង់បញ្ជាក់ថា ទសវត្សរ៍ទី៨០ ផែនការ ក៥ ហ្នឹងគេចង់សម្លាប់ខ្មែរ ដូចទុកទាហានយួន ២០ម៉ឺននាក់ហ្នឹងបង្កាត់កូននៅស្រុកខ្មែរ ដើម្បីឱ្យកូនណា ហ្នឹងថ្ងៃក្រោយដឹកនាំកម្ពុជាឱ្យក្លាយជានាយករដ្ឋមន្ត្រីកម្ពុជា ហើយនិងរួបរួមប្រទេសទាំងបីទៅជាសហព័ន្ធឥណ្ឌូចិន»។
លោក អ៊ុំ សំអាន បន្ថែមថា មហិច្ឆតាឈ្លានពានរបស់វៀតណាម ជាដំណើរឆ្ពោះមកទិសខាងលិចរបស់លោក ហូ ជីមិញ ព្រោះវៀតណាម បានលេបយកប្រទេសចម្ប៉ា និងកម្ពុជាក្រោម ដោយជោគជ័យរួចហើយ។
រីឯស្តូបមិត្តភាព-កម្ពុជាវៀតណាម បានលេចជារៀងរូបរាងនៅទូទាំងប្រទេស ក៏ជាជំហានឆ្ពោះមកទិសខាងលិចដែរ ដើម្បីចង់បានកម្ពុជា ឡាវ និងវៀតណាមចូលសហព័ន្ធឥណ្ឌូចិន។
ទាក់ទងរឿងនេះដែរ បណ្ឌិត កែម ឡី កាលនៅមានជីវិតលោកផ្តល់បទសម្ភាសឱ្យវិទ្យុអាស៊ីសេរីទាក់ទងស្តូបនេះដែរថា វៀតណាមបានជួយខ្មែរក្នុងនាមសប្បុរសធម៌ ក៏ប៉ុន្តែដល់ពេលជួយខ្មែររួចហើយ បែរធ្វើជាចោរលួចខ្ទេចខ្ទី។
បណ្ឌិត កែម ឡី៖ «វៀតណាមជួយយើងហ្នឹងក្នុងន័យសប្បុរសធម៌ ប៉ុន្តែពេលជួយហើយក្នុងន័យជាចោរវិញ បានន័យថា លួចខ្ទេចខ្ទីនូវធនធានធម្មជាតិចេញ ប៉ុន្តែ យើងមិនបានចាត់ទុក្ខប្រទេសនឹងជាសត្រូវទេ។ យើងនៅតែរំលឹកពីមិត្តភាព ប៉ុន្តែគេដៃម្ខាងចាប់ដៃជើងមកខាងជាន់ឆ្នេរ អ៊ីចឹង ខ្មែរយើងមិនគួរណាឱ្យមានការសាងសង់ច្រើនទេ»។
ស្ដូបមិត្តភាព-កម្ពុជាទាំងនេះ មានរូបទាហានវៀតណាមម្នាក់ ទាហានឡាវម្នាក់ និងរូបស្ដ្រីខ្មែរម្នាក់ពកូនខ្ចី។
លោក អ៊ុំ សំអាន ពន្យល់ថា អត្ថន័យរូបសំណាក់នេះ មានកូនង៉ា ដែលស្ត្រីខ្មែរពជាប់នឹងដៃ គឺជាកូនកាត់រវាងទាហានវៀតណាម និងនារីខ្មែរ។ រីឯកូនង៉ានេះ វៀតណាមបានចាត់ទុកថា នឹងក្លាយជាមេដឹកនាំកម្ពុជានាពេលអនាគត។
កន្លងទៅក៏មានករណីមានជនមិនស្គាល់មុខបានលួចដុត និងវាយបំបែក ស្តូបមិត្តភាពកម្ពុជា-វៀតណាម ឋិតក្នុងខេត្តព្រះវិហារ ខេត្តបន្ទាយមានជ័យ និងនៅ ក្នុងរាជធានីភ្នំពេញ ដោយសារពលរដ្ឋមិនពេញចិត្តនឹងរដ្ឋាភិបាលកសាងស្តូបនេះ។
មន្ត្រីសង្គមស៊ីវិល និងពលរដ្ឋទទូចឱ្យរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាពិចារណារំលាយស្តូបមិត្តភាព-កម្ពុជាវៀតណាមទាំងអស់ ដោយដាក់ជំនួសមកវិញ រូបបុព្វបុរសកម្ពុជា និងរូបទាក់ទងវប្បធម៌ខ្មែរ ជាដើម ដើម្បីការពារមហិច្ឆតាឈ្លានពានកម្ពុជា នៅថ្ងៃអនាគត៕
កំណត់ចំណាំចំពោះអ្នកបញ្ចូលមតិនៅក្នុងអត្ថបទនេះ៖ ដើម្បីរក្សាសេចក្ដីថ្លៃថ្នូរ យើងខ្ញុំនឹងផ្សាយតែមតិណា ដែលមិនជេរប្រមាថដល់អ្នកដទៃប៉ុណ្ណោះ។
អត្ថបទពេញនិយម
RFA
- មេធាវីគ្រោងដាក់សេចក្តីសន្និដ្ឋានទៅសាលាឧទ្ធរណ៍ភ្នំពេញបញ្ជាក់ពីភាពស្អាតស្អំលោក កឹម សុខា
- អ្នកតាមដាននយោបាយថា អាមេរិកដាក់ទណ្ឌកម្ម លោក លី យ៉ុងផាត់ ជាការកាត់ផ្ដាច់សរសៃឈាមសេដ្ឋកិច្ចរបស់បក្សកាន់អំណាច
- កម្មករវៀតណាមកំពុងសម្ងំធ្វើការក្នុងក្រុមហ៊ុនចម្ការចេកខេត្តរតនគិរី
- លោក ហ៊ុន សែន អួតនៅក្នុងវេទិកាប្រទេសកូរ៉េថា កម្ពុជាមានសន្តិភាព ខណៈអ្នកតវ៉ាទាមទារប្រជាធិបតេយ្យ
- ក្រសួងការបទេស និងគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជាចាត់ទុកថា ជារឿងអយុត្តិធម៌ ដែលក្រសួងរតនាគារសហរដ្ឋអាមេរិកដាក់ទណ្ឌកម្មលើលោក លី យ៉ុងផាត់
អត្ថបទពេញនិយម
នយោបាយ
- លោក រ៉ុង ឈុន ថា លោកមិនខ្លាចក្នុងការចូលបំភ្លឺតុលាការទេ ពាក់ព័ន្ធបទចោទ «មិនរាងចាល»
- ពលរដ្ឋខ្មែរប្រកាសនាំគ្នាតវ៉ាប្រឆាំងលោក ហ៊ុន សែន នៅមុខអគាររៀបចំវេទិកាចំណេះដឹងពិភពលោកក្នុងប្រទេសកូរ៉េខាងត្បូង
- ពលរដ្ឋខ្មែរនៅកូរ៉េនឹងធ្វើបាតុកម្មប្រឆាំងវត្តមានលោក ហ៊ុន សែន ដែលនឹងចូលរួមវេទិកានៅកូរ៉េ
- អ្នកប្រើប្រាស់បណ្ដាញសង្គមថា គ្រួសារ ហ៊ុន សែន ជាគ្រួសារនាំគ្រោះដល់ប្រទេសជាតិ
- គណបក្សកម្លាំងជាតិ នឹងធ្វើសមាជវិសាមញ្ញ នៅថ្ងៃទី១៥ ខែកញ្ញា