បក្ស​ក្រៅ​រដ្ឋាភិបាល និង​សង្គម​ស៊ីវិល ស្នើ​ដល់​រដ្ឋាភិបាល​ឱ្យ​បង្ហាញ​គម្រោង​លម្អិត​អំពី​ចំណាយ​ថវិកា​ជាតិ​ឆ្នាំ២០២៥

ដោយ ឡេង ម៉ាលី
2024.10.26
បក្ស​ក្រៅ​រដ្ឋាភិបាល និង​សង្គម​ស៊ីវិល ស្នើ​ដល់​រដ្ឋាភិបាល​ឱ្យ​បង្ហាញ​គម្រោង​លម្អិត​អំពី​ចំណាយ​ថវិកា​ជាតិ​ឆ្នាំ២០២៥ កិច្ច​ប្រជុំ​គណៈរដ្ឋមន្ត្រី​ ​អនុម័ត​សេចក្ដី​ព្រាង​ច្បាប់​ថវិកា ​ឆ្នាំ២០២៥ កាល​ពី​ថ្ងៃ​ទី២៥ ខែតុលា ឆ្នាំ២០២៤។
រូប៖ ហ្វេសប៊ុកលោក ហ៊ុន ម៉ាណែត

បក្ស​ក្រៅ​រដ្ឋាភិបាល​សម្ដែង​ការ​បារម្ភ​អំពី​តម្លាភាព នៃ​គម្រោង​ចំណាយ​ថវិកា​ជាតិ​ឆ្នាំ២០២៥ និង​ស្នើ​ឱ្យ​បង្ហាញ​គម្រោង​លម្អិត។ ការ​បារម្ភ​នេះ ធ្វើ​ឡើង​បន្ទាប់​ពី​អង្គ​ប្រជុំ​គណៈរដ្ឋមន្ត្រី​កាល​ពី​ថ្ងៃទី២៥ ខែ​តុលា បាន​អនុម័ត​ថវិកា​ជាតិ​ជាង ៩ពាន់​លាន​ដុល្លារ សម្រាប់​ចំណាយ​នៅ​ឆ្នាំ២០២៥ ខាង​មុខនេះ ហើយ​ក្រសួង​ហិរញ្ញ​វត្ថុ​ថា នឹង​ផ្សព្វផ្សាយ​សេចក្ដី​ព្រាង​ច្បាប់ ១សប្ដាហ៍​ក្រោយ ក្រោយ​ទៅ​ដល់​រដ្ឋសភា។

មន្ត្រី​ជាន់ខ្ពស់​គណបក្ស​ឆន្ទៈ​ខ្មែរ​ស្នើ​រដ្ឋាភិបាល​ត្រូវ​ផ្ដល់​ឯកសារ​ព័ត៌មាន​នៃ​គម្រោង​ចំណាយ នៅ​មុន​ពេល​ដាក់​ជូន​រដ្ឋសភា​អនុម័ត ដើម្បី​ផ្ដល់​ឱកាស​ដល់​មជ្ឈដ្ឋាន​ពាក់ព័ន្ធ​នឹង​ថវិកា លើក​មតិ​យោបល់​ជា​មូលដ្ឋាន សម្រាប់​ឱ្យ​សមាជិក​សភា​តវ៉ា ក្នុង​គោល​ដៅ​កែ​លម្អ​ការ​ចំណាយ​របស់​រដ្ឋ​ឱ្យ​ត្រឹមត្រូវ​តាម​សេចក្ដី​ត្រូវការ។

អនុប្រធាន​គណបក្ស​ឆន្ទៈ​ខ្មែរ លោក សុន ឆ័យ ប្រាប់​វិទ្យុ​អាស៊ី​សេរី​នៅ​ថ្ងៃ​ទី២៦ ខែតុលា​ ថា តាម​បទពិសោធន៍ កាល​លោក​នៅ​ជា​តំណាង​រាស្ត្រ និង​អតីត​ជា​ប្រធាន​គណៈកម្មាធិការ​ហិរញ្ញវត្ថុ លោក​ទទួល​បាន​ឯកសារ​គម្រោង​ថវិកា​ជាតិ​ក្នុង​អំឡុង​ខែតុលា ដែល​មាន​ពេល​ពិនិត្យ​លើ​ការ​ចំណាយ មុន​នឹង​ពិភាក្សា​អនុម័ត​នៅ​សភា។

លោក​ថា សម្រាប់​កម្ពុជា​លោក​តែងតែ​ចាប់​អារម្មណ៍​លើ​ការ​ចំណាយ​ក្នុង​វិស័យ​អប់រំ សុខាភិបាល និង​វិស័យ​សង្គម​កិច្ច ហើយ​ច្បាប់​ថវិកា​ជាតិ ទាមទារ​ឱ្យ​មាន​ការ​ផ្ដល់​យោបល់​ពី​អង្គការ​សង្គម​ស៊ីវិល និង​ក្រុម​អ្នក ដែល​យល់​ដឹង​អំពី​ស្ថានភាព​ពលរដ្ឋ​នៅ​មូលដ្ឋាន ទាក់ទង​នឹង​វិស័យ​ទាំង​នេះ ដើម្បី​ឱ្យ​ឆ្លើយ​តប​នឹង​ជីវភាព​រស់នៅ​របស់​ប្រជាពលរដ្ឋ។

លោក​សម្ដែង​ការ​បារម្ភ​ពាក់ព័ន្ធ​នឹង​ច្បាប់​ថវិកា​ជាតិ​ប៉ុន្មាន​ឆ្នាំ​ចុង​ក្រោយ​នេះ ដែល​រដ្ឋាភិបាល និង​សភា​បាន​ធ្វើ ដោយ​លោក​កត់​សម្គាល់​ថា រាល់​គម្រោង​ចំណាយ​របស់​រដ្ឋាភិបាល មិន​ត្រូវ​បាន​ផ្សព្វផ្សាយ​ទូលំទូលាយ​ឡើយ។ លោក​ថា ការ​ធ្វើ​ច្បាប់​ថវិកា​របស់​ប្រទេស​កម្ពុជា មិន​ផ្ដល់​ឱកាស​ឱ្យ​ស្ថាប័ន​ថ្នាក់​មូលដ្ឋាន​ធ្វើ​សំណើ​ទេ គឺ​ច្រើន​តែ​ធ្វើ​ពី​ថ្នាក់​ជាតិ​ទៅ។ ដូច្នេះ មិន​អាច​ធ្វើ​ឱ្យ​ការ​ចំណាយ​អនុវត្ត​ចំ​តាម​សេចក្ដី​ត្រូវ​ការ​របស់​ប្រទេស​ជាតិ​ទេ។

លោក សុន ឆ័យ៖ «ក្រោយៗ មក​នេះ ខ្ញុំ​មិន​បាន​ដឹង​ច្បាស់​លាស់​អំពី​ចំណាយ​លម្អិត​ទេ។ ប៉ុន្តែ ព័ត៌មាន​ថា នឹង​ផ្សព្វផ្សាយ​ថវិកា​ជាតិ សម្រាប់​បម្រើ​សកម្មភាព​វិមជ្ឈការ ជា​ពិសេស សម្រាប់​ថ្នាក់​ឃុំ​សង្កាត់ ដើម្បី​ឱ្យ​មាន​លទ្ធភាព​ធ្វើ​ការ​អភិវឌ្ឍ​នៅ​មូលដ្ឋាន​ផ្ទាល់​ជាមួយ​ពលរដ្ឋ។ វា​ជា​ការ​ព្រួយ​បារម្ភ ព្រោះ​កន្លង​ទៅ​នេះ យើង​ឭ​ព័ត៌មាន​ថា អាច​នឹង​មាន​ការ​កាត់​ការ​ចំណាយ​នៅ​តាម​មូលដ្ឋាន​ឃុំ​សង្កាត់​នោះ មាន​ចំនួន​ជា​ច្រើន ដែល​អាច​នឹង​ប៉ះពាល់​ទៅ​ដល់​ការ​ជួយ​ទៅ​ដល់​ជីវភាព​រស់នៅ​របស់​ប្រជាពលរដ្ឋ​នៅ​ក្នុង​មូលដ្ឋាន»

គណៈរដ្ឋមន្ត្រី​កាល​ពី​ថ្ងៃ​ទី២៥ ខែតុលា បាន​អនុម័ត​សេចក្ដី​ព្រាង​ច្បាប់​ថវិកា​ឆ្នាំ២០២៥ ដែល​រាជរដ្ឋាភិបាល​គ្រោង​ចំណាយ ៩.៣០០ លាន​ដុល្លារ (៣៧.៩៥០.៣៨៥លាន​រៀល)។ គម្រោង​ចំណាយ​ឆ្នាំ២០២៥ នេះ កើន​លើស​ការ​ចំណាយ​ក្នុង​ឆ្នាំ២០២៤ចំនួន៤០០លាន​ដុល្លារ​ដែល​គម្រោង​ចំណាយ​របស់​រដ្ឋាភិបាល​ឆ្នាំ២០២៤ មាន​ប្រមាណ ៨.៩០០លានដុល្លារ (៣៧.១១០.៤០៤លាន​រៀល)

យ៉ាងណា គម្រោង​ចំណាយ​របស់​រដ្ឋាភិបាល​នៅ​ឆ្នាំ២០២៥ នៅ​តិច​ជាង​ការ​ ចំណាយ​កាល​ពី​ឆ្នាំ២០២៣ ចំនួន ៣០០លានដុល្លារ ដែល​កាល​ពី​ឆ្នាំ២០២៣ រដ្ឋាភិបាល​ចាយ​ថវិកា​ប្រមាណ ៩.៦០០លាន​ដុល្លារ (៣៩.២០៦.២០៥លាន​រៀល)

នាយក​ប្រតិបត្តិ​នៃ​អង្គការ​តម្លាភាព​កម្ពុជា​លោក ប៉ិច ពិសី ប្រាប់​វិទ្យុ​អាស៊ី​សេរី​នៅ​ថ្ងៃ​ទី២៦ ខែតុលា ​ថា ចំណាយ​ចរន្ត​នៅ​ឆ្នាំ២០២៥ ដូចជា ការ​ចំណាយ​លើ​ប្រាក់​ខែ​មន្ត្រី​រាជការ និង​ផ្នែក​ប្រតិបត្តិ​រដ្ឋបាល​នៅ​ស្ថាប័ន​រដ្ឋ​ជា​ដើម មាន​កំណើន​តិច​តួច តែ​កើន​ច្រើន​លើ​ចំណាយ​មូលធន ដែល​រដ្ឋាភិបាល​មាន​គម្រោង​បង្កើន​ការ​វិនិយោគ​ហេដ្ឋារចនាសម្ពន្ធ​​សាធារណៈ។

លោក ប៉ិច ពិសី៖ «មក​ដល់​ពេល​នេះ យើង​មិន​ទាន់​បាន​ទទួល​សេចក្ដី​ព្រាង​ច្បាប់​សង្ខេប​ទេ។ អ៊ីចឹង​យើង​ពិបាក​ក្នុង​ការ​វិភាគ​ខ្ទង់​ចំណាយ​ថវិកា​លម្អិត ដោយសារ​តែ​មក​ដល់​នេះ យើង​មិន​ទទួល​ការ​ផ្សព្វផ្សាយ​ជា​សាធារណៈ​ឱ្យ​ពលរដ្ឋ​ដឹង​អំពី​សេចក្ដី​សង្ខេប​សេចក្ដី​ព្រាង​ច្បាប់​ថវិកា​ឆ្នាំ២០២៥ទេ។ កន្លង​មក​យើង​រដ្ឋាភិបាល​ចែក​ចាយ តែ​ឆ្នាំ​នេះ មាន​ការ​ពន្យារ​ពេល។ យើង​ចាំ​មើល​ប្រហែល​អាទិត្យ​ក្រោយ​ក្រែង​រដ្ឋាភិបាល​អាច​ធ្វើការ​ផ្សព្វផ្សាយ»

អ្នក​នាំ​ពាក្យ​ក្រសួង​សេដ្ឋកិច្ច និង​ហិរញ្ញវត្ថុ​លោក មាស សុខសេនសាន ប្រាប់​វិទ្យុ​ អាស៊ី​សេរី​នៅ​ថ្ងៃទី២៦ ខែតុលាថា ក្រសួង​នឹង​ផ្សព្វផ្សាយ​សេចក្ដី​ព្រាង​ច្បាប់ ១សប្ដាហ៍​ក្រោយ ក្រោយ​ទៅ​ដល់​រដ្ឋសភា។

លោក មាស សុខសេនសាន៖ «យើង​នឹង​មាន​តួលេខ​លម្អិត​​នៅ​ពេល​ទៅ​សភា»

ប្រធាន​កម្ម​វិធី​វេទិកា​នៃ​អង្គការ​មិនមែន​រដ្ឋាភិបាល​ លោក ម៉ារ សុផល ស្នើ​ឱ្យ​ រដ្ឋាភិបាល​ផ្សព្វផ្សាយ​សេចក្ដី​ព្រាង​ច្បាប់​ថវិកា​ឆ្នាំ២០២៥ ឱ្យ​បាន​លឿន ដើម្បី​ឱ្យ​អ្នក​ពាក់ព័ន្ធ​មាន​ឱកាស​ផ្ដល់​យោបល់​កែ​លម្អ។

លោក ម៉ារ សុផល ប្រាប់​វិទ្យុ​អាស៊ី​សេរី​នៅថ្ងៃទី២៦ ខែតុលា ថា បញ្ហា​សេដ្ឋកិច្ច បាន​ធ្វើ​ឱ្យ​ការ​ប្រមូល​ពន្ធ​ធ្លាក់​ចុះ ដែល​ធ្វើ​ឱ្យ​ប៉ះពាល់​ទៅ​ដល់​ការ​វិនិយោគ និង​ការ​បែង​ចែក​ថវិកា​ថ្នាក់​ក្រោម​ជាតិ​មួយ​ចំនួន។

លោក ម៉ារ សុផល៖ «ស្នើ​ឱ្យ​រាជ​រដ្ឋាភិបាល​ពន្លឿន​ការ​ផ្សព្វផ្សាយ​ឱ្យ​បាន​លឿន ប្រសិន​បើ​ទុក​ពេល​យូរ​ឱ្យ​ខាង​សាធារណជន អង្គការ​សង្គម​ស៊ីវិល មាន​ពេល​វេលា​គ្រប់​គ្រាន់​ក្នុង​ការ​ពិនិត្យ​ និង​ផ្ដល់​យោបល់​ធាតុ​ចូល ទៅ​ដល់​តំណាង​រាស្ត្រ​ក្នុង​ការ​ជជែក​ពិភាក្សា អនុម័ត​ជា​ការ​ល្អ ហើយ​ធ្វើ​ម៉េច​ធានា​ការ​អនុវត្ត​ចាយ​វាយ​ថវិកា​ប្រកប​ដោយ​តម្លាភាព​ និង​គណនេយ្យ​ភាព មិន​មាន​ភាព​មិន​ប្រក្រតី​ជៀស​វាង​អំពើ​ពុករលួយ​ផ្សេងៗ»

គណបក្ស​ក្រៅ​រដ្ឋាភិបាល និង​សង្គម​ស៊ីវិល លើក​ឡើង​ថា ការ​លាក់​បាំង​ការ​ចំណាយ​លម្អិត នៃ​គម្រោង​ថវិកា​ជាតិ គឺ​ជា​ប្រព័ន្ធ​នយោបាយ ដែល​បង្ហាញ​ពី​ភាព​មិន​ច្បាស់លាស់​ក្នុង​ការ​ចំណាយ​របស់​រដ្ឋាភិបាល ហើយ​ករណី​បែប​នេះ ជា​ការ​ឆ្លុះ​បញ្ចាំង​ពី​ភាព​មិន​ច្បាស់​លាស់​នៃ​ការ​ដឹក​នាំ​សេដ្ឋកិច្ច ដែល​មិន​អាច​ធានា​រក​ចំណូល​ឱ្យ​គ្រប់​ការ​ចំណាយ និង​រុញ​ប្រទេស​ឱ្យ​ធ្លាក់​ចុះ ក្នុង​អំពើ​បក្ខពួក​និយម​និង​ពុករលួយ​ក្នុង​ប្រព័ន្ធ​គ្រប់​គ្រង​ថវិកា​ជាតិ៕

កំណត់​ចំណាំ​ចំពោះ​អ្នក​បញ្ចូល​មតិ​នៅ​ក្នុង​អត្ថបទ​នេះ៖ ដើម្បី​រក្សា​សេចក្ដី​ថ្លៃថ្នូរ យើង​ខ្ញុំ​នឹង​ផ្សាយ​តែ​មតិ​ណា ដែល​មិន​ជេរ​ប្រមាថ​ដល់​អ្នក​ដទៃ​ប៉ុណ្ណោះ។

អត្ថបទពេញនិយម
RFA
សាលាដំបូង​រាជធានី​ភ្នំពេញ តម្កល់​សាលក្រម​កំបាំង​មុខ​ទៅ​លើ​ប្រធាន​សហជីព លោក ម៉ម រិទ្ធី ឱ្យ​ជាប់​ពន្ធនាគារ ១៨ខែ
បញ្ចេញ​មតិយោបល់៖

បញ្ចូលមតិរបស់អ្នកដោយបំពេញទម្រង់ខាងក្រោមជាអក្សរសុទ្ធ។ មតិនឹងត្រូវសម្រេចដោយអ្នកសម្របសម្រួល និងអាចពិនិត្យកែប្រែឲ្យស្របតាម លក្ខខណ្ឌនៃការប្រើប្រាស់ របស់វិទ្យុអាស៊ីសេរី។ មតិនឹងមិនអាចមើលឃើញភ្លាមៗទេ។ វិទ្យុអាស៊ីសេរី មិនទទួលខុសត្រូវចំពោះខ្លឹមសារនៃមតិដែលបានចុះផ្សាយឡើយ។ សូមគោរពមតិរបស់អ្នកដទៃ ហើយប្រកាន់ខ្ជាប់នូវការពិត។